Kenmerken
E.coli (ECO) en andere coliforme bacteriën bevinden zich in de omgeving van de koe (mest, boxen, bodem). Coliforme bacteriën zijn bacteriën die zich min of meer als ECO gedragen en ongeveer dezelfde eigenschappen en dezelfde leefomgeving hebben. Coliformen zijn onder andere Enterobacter spp., Citrobacter spp. en Serratia marcescens. Ook Klebsiella wordt gerekend tot de coliformen.
ECO veroorzaakt meestal ernstige klinische mastitis met een hard, gezwollen uier en waterige melk. In ongeveer de helft van de gevallen is de koe (ernstig) algemeen ziek. In geval van shock overleeft slechts 20 procent.
Onderzoek op melkmonsters van vermoedelijke ECO-mastitisgevallen geven vrij vaak een bacteriologisch gunstige uitslag. De bacterie is al verdwenen op het moment van monstername, omdat de koe ziek wordt van het gif (toxine) dat uit de bacterie zelf komt op het moment dat de bacterie doodgaat.
Van de bacteriologisch ongunstige monsters van klinische mastitis is circa 20 procent ECO. Een willekeurige ECO-bacterie uit de omgeving komt via het slotgat de uier binnen en leidt tot mastitis, het betreft nooit slecht één bepaald type ECOop een bedrijf.
Ongeveer de helft van de klinische ECO-uierontstekingen in de eerste honderd dagen van de lactatie zijn tijdens (het laatste deel van) de droogstand ontstaan als een subklinische (onzichtbare) infectie.
Er bestaan chronische ECO-uierontstekingen, waarbij steeds dezelfde ECO-stam wordt aangetroffen in een kwartier. Dit betreft circa5 procent van alle ECO-infecties. Op verschillende plaatsen in de wereld is hier een lichte toename in gezien.
Behandeling
Als een koe volop in lactatie is geneest ongeveer 95 procent van de koeien geïnfecteerd met E.coli (ECO). Rond het afkalven is het percentage genezing echter slechts 10 tot 15 procent.
Voor de genezing van ECO-infecties is het belangrijk dat mastitisgevallen in een vroeg stadium gediagnosticeerd worden en dat snel een adequate behandeling ingesteld wordt. De behandeling moet zich in belangrijke mate richten op de effecten van de gifstoffen (toxinen), en bestaat vaak uit het toedienen van pijnstillers, ontstekingsremmers en vocht. De bacterie is meestal snel weg uit de uier en het toedienen van antibiotica in deze gevallen wordt ter discussie gesteld. Aangezien op voorhand niet bekend is of er sprake is van een ECO-infectie is er vaak nog wél een indicatie voor behandeling met antibiotica.
Omdat ECO zich in het lichaam via de bloedbaan kan verspreiden, kan het toedienen van antibiotica in het lichaam (bloedbaan of spieren) levensreddend zijn. Uit experimentele infecties blijkt dat het effect van een behandeling met een werkzaam antibioticum groot is, als het binnen zes uur na de besmetting wordt toegediend.
Shock komt geregeld voor en moet zo goed en snel mogelijk bestreden worden. Dat kan door grote hoeveelheden vocht via infusen toe te dienen in bloedbaan en/of in de pens. Uiteraard is een goede algemene verzorging een eerste vereiste.
Managementverbetering
Het voorkomen van ECO-infectie begint bij het verbeteren van de hygiëne in de stal en op de ligplaatsen. Bij het inbrengen van droogzetinjectoren dient uiterst hygiënisch te gebeuren. Probeer schone en droge uiers te melken en voorkom luchtzuigen tijdens het melken. Rantsoenen moeten zodanig samengesteld worden dat de mest niet te dun wordt. In diarree zitten meer ECO-bacteriën en de mest spettert alle kanten op, waardoor de koe vuiler wordt en de bacteriën zich meer verspreiden.
Ook is het belangrijk de weerstand van de koe te verbeteren om minder last van ECO-infecties te hebben. Stress, negatieve energie balans, slepende melkziekte zijn risicofactoren die hierbij een rol spelen. Er zijn vaccins geregistreerd die de ernst van de infectie kunnen beperken en het herstel bevorderen.
Terug naar specifieke mastitisverwekkers
Terug naar behandelen