Campylobacteriose is een bacteriële infectie veroorzaakt door Campylobacter spp. De bacterie is een veelvoorkomende oorzaak van darmontstekingen bij veel zoogdiersoorten, onder andere de mens. Bij varkens komen vooral Campylobacter coli en Campylobacter jejuni voor, ook op het vlees. Campylobacteriose is een meldingsplichtige ziekte volgens artikel 100 van de Gezondheids- en Welzijnswet voor Dieren. Elke aangetoonde infectie dient te worden gemeld bij de NVWA.
Direct naar:
Gevoelige diersoorten
C. jejuni (voorheen C. fetus subsp. jejuni) en C. coli worden geassocieerd met darmonstekingen bij gedomesticeerde dieren en mensen.
Enkele stammen van C. jejuni (C. fetus subsp. venerealis en C. fetus subsp. fetus) veroorzaken onvruchtbaarheid en abortus bij herkauwers. Andere soorten van Campylobacter lijken van ondergeschikt belang te zijn bij huisdieren.
Volksgezondheid
C. jejuni is een belangrijke veroorzaker van voedselinfecties.
Overleving
C. jejuni en C. coli worden verspreid door direct contact met besmette feces of indirect via besmet voedsel of water. C. jejuni kan ook aanwezig zijn in de vaginale uitscheiding, geaborteerde foetussen en foetale membranen van verworpen vruchten van schapen. Onvoldoende verhit pluimveevlees en andere vleessoorten (maar ook rauwe melk, rauwe mosselen, verontreinigde levensmiddelen of ongechloreerd water) zijn bronnen van infectie voor mens en dier. Huisvliegen kunnen fungeren als mechanische vectoren. Dragers zonder ziekteverschijnselen komen voor.
Besmetting van biggen blijkt vaak plaats te vinden bij de zeug.
Terug naar het begin van dit artikel
Bij mensen is de tijd tussen besmetting en optreden van klinische verschijnselen voor maagdarmonstekingen door
C. jejuni 1 tot 10 dagen en meestal 2 tot 5 dagen. Voor humane
C. fetus-infecties is dit 3 tot 5 dagen.
Klinische verschijnselen
Vrijwel alle menselijke ziektegevallen worden veroorzaakt door C. jejuni. Verschijnselen variëren van lichte maagdarmklachten tot recidiverende dikke darmonstekingen. De klinische symptomen zijn diarree, koorts, misselijkheid, braken, buikpijn, hoofdpijn en spierpijn. De ontlasting kan bloed bevatten. De acute symptomen verdwijnen meestal binnen 2 à 3 dagen. Complicaties zijn zeldzaam, maar gewrichtsonstekingen, nierproblemen en koorts zijn beschreven.
Morbiditeit/ mortaliteit
Wereldwijd is Campylobacteriose verantwoordelijk voor ongeveer 5 tot 14% van alle humane gevallen van diarree. De meeste gevallen zijn sporadisch, maar uitbraken geassocieerd met bronnen zoals rauwe melk worden ook gezien. Sterfgevallen zijn zeldzaam bij C. jejuni- infecties en worden voornamelijk gezien bij patiënten met ernstig onderliggend lijden. De geschatte mortaliteit bij C. jejuni-infecties is 1 op de 1000 gevallen.
C. jejuni en C. coli kunnen runderen, schapen, kippen, kalkoenen, honden, katten, nertsen, fretten, varkens en niet-menselijke primaten infecteren. Dieren worden vaak asymptomatisch besmet.
Uitscheiding van de kiem
Campylobacter spp. worden gemakkelijk overgedragen tussen dieren of van dier op mens. Het organisme verspreidt zeer snel in pluimvee. Een koppel vleeskuikens kan geheel besmet raken binnen 72 uur. Kiemen zijn aanwezig in feces, vaginale uitscheiding en geaborteerd materiaal. Besmet voedsel en water zijn vaak de bron van infecties.
Bedrijfshygiëne/ insleeppreventie
- Goede reiniging en ontsmetting
- Weren van knaagdieren en wilde vogels uit de stallen (bij pluimvee)
- Insectenbestrijding
- Chloreren van drinkwater
- All-in-all-out
Campylobacteriose is een meldingsplichtige ziekte volgens artikel 100 van de Gezondheids- en Welzijnswet voor Dieren.
Vaccinatie
Niet aan de orde.
Antibiotica
Antibiotica kunnen nuttig zijn voor sommige gevallen van darmonstekingen.
Informatie over de werkzaamheid is beperkt.
Overige maatregelen
Overige preventieve maatregelen: persoonlijke hygiëne en hygiënische voedselbereiding.
Terug naar het begin van dit artikel