Informatie over Mortellaro
Het verloop van een Mortellaro-infectie
Inzicht in de verschillende stadia en de infectiedruk van Mortellaro kunnen u helpen bij het kiezen van de beste strategie op uw bedrijf om Mortellaro aan te pakken.
Mortellaro kent verschillende stadia, ook wel M-stadia genoemd. M0 staat voor gezonde klauwen zonder Mortellaro, M2 voor acute, pijnlijke Mortellaro infectie en M4 voor chronische Mortellaro infectie (niet pijnlijk bij aanraking).
M score systeem Mortellaro (D Döpfer 1997)
De verschillende Mortellaro stadia op een bedrijf kunnen in elkaar overgaan. Als er geen actie ondernomen wordt zal een deel van de dieren langer acute pijnlijke Mortellaro infecties hebben en een deel (veel) langer met een chronische Mortellaro infectie blijven rondlopen. Op deze manier kan de infectiedruk en het risico van een infectie voor koeien met gezonde klauwen toenemen.
Het is belangrijk om u te realiseren dat de acute (M2) en chronische (M4) stadia van Mortellaro een andere behandelingsmethode behoeven.
Aanpak van Mortellaro
Mortellaro is te onderscheiden in verschillende stadia en al deze stadia behoeven een ander plan van aanpak. Soms zijn de toegepaste preventieve maatregelen op uw bedrijf al voldoende, maar soms is er meer nodig. Onderstaand leggen we u uit welke stappen tijdens welk stadium wenselijk zijn.
Regelmatig preventieve klauwverzorging, droge leefomgeving en niet te veel krachtvoer voeren, weidegang en een regelmatig gebruik van een voetbad helpen Mortellaro te voorkomen.
Mortellaro kan worden behandeld met een antibioticum bevattende spray of een koper en zinkchelaat bevattende preparaat. Zowel voor de preventie als voor de genezing van alle klauwaandoeningen is goede voeding noodzakelijk. Spoorelementen en vitaminen zijn van essentieel belang voor de vorming van klauwhoorn en de huidweerstand. Sterke en gezonde klauwen zijn beter beschermt tegen onder andere de ziekte van Mortellaro.
Voor de aanpak van Mortellaro is het belangrijk te weten in welk stadium van Mortellaro uw bedrijf zich bevindt. Er zijn drie verschillende stadia:
- Geen Mortellaro of een enkel dier met Mortellaro;
- Acute Mortellaro, vaak gekenmerkt door een aardbeiachtig oppervlakte met lange haren rondom de wond, twee tot vier centimeter in doorsnede en pijnlijk bij aanraken;
- Chronische Mortellaro, vergelijkbaar met punt twee, maar dan met een duidelijke korst op de wond en niet pijnlijk bij aanraken.
Elk stadium van Mortellaro behoeft een ander plan van aanpak.
- Geen Mortellaro of een enkel dier met Mortellaro
Bij afwezigheid van Mortellaro, of als een enkel dier Mortellaro heeft, kunt u ervan uitgaan dat de preventieve maatregelen die u op dit moment op uw bedrijf toepast om acute Mortellaro te voorkomen volstaat. De meeste bedrijven passen één keer per veertien dagen een doorloopbad toe. De meest veilige strategie is om de huidige preventieve maatregelen consequent door te voeren. U kunt ook overwegen om minder voetbaden toe te passen (bijvoorbeeld één keer per veertien dagen een voetbad).
Uit onderzoek van GD is gebleken dat Mortellaro goed te voorkomen is door een gesloten bedrijfsvoering toe te passen en te zorgen voor goede roosterhygiëne en droge roosters. Ook de mogelijkheid om dieren met acute Mortellaro direct te behandelen in een behandelbox en een goede eigen wil om Mortellaro te beheersen kunnen bijdragen aan het voorkomen ervan. Op deze bedrijven lukt het zelfs om zonder gebruik van een doorloopbad Mortellaro kwijt te raken of te beheersen.
- Acute Mortellaro
Runderen met acute Mortellaro kunnen het beste direct lokaal behandeld worden met een daarvoor geregistreerd diergeneesmiddel (vraag uw dierenarts om meer informatie). Recent onderzoek heeft aangetoond dat de kans op herstel bij wondjes kleiner dan twee centimeter groter is dan de kans op herstel bij grotere plekken. Daarnaast bevordert behandeling onder verband (minimaal drie dagen) de kans op herstel.
Bij onvoldoende herstel wordt geadviseerd de behandeling te herhalen. Bij totaal uitblijven van herstel wordt geadviseerd te overwegen het dier vroegtijdig af te voeren om de infectiedruk op het bedrijf te verminderen. Laat koeien met acute Mortellaro bij voorkeur niet door een doorloopbad gaan.
- Chronische Mortellaro
Bij veel runderen met chronische Mortellaro wordt het consequent inzetten van een doorloopbad geadviseerd, met name om een overgang van chronisch naar acute Mortellaro te voorkomen. Houd er rekening mee dat moderne middelen frequenter worden toegepast dan bij bijvoorbeeld formaline (eens per veertien dagen, twee melkmalen). Toepassing van moderne middelen gedurende twee dagen per week (acht weken) in een Deens onderzoek had geen goede preventieve werking, zowel wat betreft genezing van bestaande plekken als ook preventie van nieuwe plekken (Thomsen et al., 2008)*.
*Thomsen PT, Sørensen JT, Ersbøll AK. 2008. Evaluation of three commercial hoof-care products used in footbaths in Danish dairy herds. J. Dairy Sci. 91:1361-5.
Voorkomen van Mortellaro bij het jongvee
Op de meeste bedrijven worden dieren als melkvaars besmet, terwijl op andere bedrijven ook al het jongvee besmet is door het gemeenschappelijk huisvesten (drachtige pinken met droge koeien, via de mestschuif) of via besmette laarzen. Als dieren als pink Mortellaro hebben doorgemaakt is de kans dat het zich bij deze melkvaarzen opnieuw openbaart veel groter dan bij dieren die dit niet als pink hebben doorgemaakt.
Dat dit niet zonder gevolgen blijft, bleek uit een Zweeds onderzoek (2011), waarbij koeien met Mortellaro ongeveer 5,5 kg minder melk per dag produceerden twee tot drie weken na het moment van besmetting. Ter vergelijk, koeien met zoolzweren hadden de neiging minder melk te produceren tot twee maanden na ontstaan. Daarnaast heeft Mortellaro door de pijnlijkheid hiervan ook duidelijk invloed op o.a. het tochtig laten zien en daarmee ook op de vruchtbaarheid.