Laatste update: 1-8-2018

NCD in België 

Sinds eind april zijn verspreid over heel België bij meerdere hobbypluimveehouders, één pluimveehandelaar en zeer recent bij enkele legopfokbedrijven uitbraken met NCD-virus gevonden. De meeste van deze uitbraken hebben zich in de laatste paar weken voorgedaan, wat aantoont dat het virus zich steeds verder verspreidt. Het betreft een NCD-virusstam met een zeer hoge ICPI-waarde van 1,8. Dit betekent dat dit virus bij onbeschermde kippen zeer hoge sterfte zal veroorzaken (tot 100%).

Het vaccin

De Belgische NCD-stam is van het genotype VII, maar behoort nog steeds tot serotype 1. Vaccinatie-challenge-proeven hebben aangetoond dat de huidige NCD-vaccins goed in staat zijn een hoge bescherming tegen hetzelfde serotype, dus ook tegen genotype VII-stammen, op te wekken. Hiervoor moet de vaccinatie wel correct worden uitgevoerd, waardoor voldoende vaccinvirus in het dier komt en daardoor een immuunreactie opwekt. De immuunreactie bestaat zowel uit het opwekken van systemische immuniteit (aantoonbaar met behulp van de serologische test NCD-HAR) en een lokale immuniteit. Helaas bestaat hiervoor geen routinematige aantoningstest.

NCD-titers

Voor oudere kippen geldt dat een hogere NCD-HAR-titer ook een hogere bescherming betekent. Na het gebruik van levende entingen en de spuit met een geïnactiveerd NCD-vaccin aan het einde van de opfokperiode mag men hoge NCD-titers verwachten. In de praktijk zijn de gemiddelde titers in 2017 - 2018 bij leghennen gemiddeld 6,7 met een range van 4,4 tot >7.

Jonge kuikens die na de vaccinatie positief zijn geworden in de HAR-test (titer 3 of hoger) mogen als beschermd beschouwd worden. Onderzoek heeft aangetoond dat wanneer 85 procent of meer van de jonge kuikens een HAR-titer van 3 of hoger heeft, het koppel klinisch beschermd is.
Jonge kuikens die negatief zijn gebleven na de vaccinatie kunnen wel degelijk beschermd zijn door de lokale bescherming, maar het risico op een lagere bescherming is reëel. Wanneer een koppel een hoog percentage HAR-negatieve dieren heeft (maar wel voldoet aan de titer-eis), zal er wel een basale bescherming zijn tegen NCD, maar de kans dat deze voldoet tegen het huidige NCD-veldvirus is beperkt. Bij deze koppels wordt het aanbevolen een tweede NCD-vaccinatie uit te voeren. Omdat uit de monitoring blijkt dat wel veel koppels aan de wettelijke titer-eis voldoen, maar slechts een beperkt percentage titers van 3 of hoger heeft, wordt standaard geadviseerd kuikens in risicogebieden twee keer te vaccineren. Bij deze overweging moet men bedenken dat in landen met veel ervaring met een hoge NCD-druk, vleeskuikenkoppels minimaal twee keer worden gevaccineerd. Uit de monitoring blijkt tevens dat met name opfokkoppels in de periode voorafgaand aan de geïnactiveerde enting tot de risicokoppels behoren. Geadviseerd wordt deze tweemaal te primen en daarna elke 3 weken (jonge kuikens) tot 6 weken (ouder pluimvee) met een levende entstof te vaccineren.

Biosecurity en vaccinatie zijn belangrijk

Het huidige risico op NCD-uitbraken in Nederland is deze weken veel hoger dan gemiddeld. NCD is een zeer agressieve ziekte die niet voor niets de naam pseudo-vogelpest heeft gekregen. Het virus kan zich net als vogelpest (aviaire influenza) op allerlei manieren verspreiden. Met maximale aandacht voor biosecurity en de vaccinaties kunnen we het risico op uitbraken op Nederlandse bedrijven aanzienlijk verlagen.

Geadviseerd entschema voor NCD - zomer 2018

Vleeskuikens

• 1e vaccinatie met vectorvaccin (broederij) of tussen 3-5 dagen leeftijd (op bedrijf) d.m.v. spray grove druppel
• 2e vaccinatie d.m.v. spray fijne druppel op 18-21 dagen na de 1e spray vaccinatie
• 2e vaccinatie d.m.v. spray fijne druppel op 14-21 dagen na de 1e vaccinatie met vectorvaccin

Opfok leg

• 1e vaccinatie met vector vaccin (broederij) of tussen 3-5 dagen leeftijd (op bedrijf) dmv spray grove druppel
• 2e vaccinatie dmv spray fijne druppel op 18-21 dagen na de 1e spray vaccinatie
• 2e vaccinatie dmv spray fijne druppel op 14-21 dagen na de 1e vaccinatie met vectorvaccin
• 3e vaccinatie 6 weken na de 2e vaccinatie dmv spray fijne druppel
• 4e vaccinatie geïnactiveerd 12 weken
• 5e vaccinatie minimaal 2 weken voor overplaatsen d.m.v. spray fijne druppel

Opfok vermeerdering

• 1e vaccinatie met vector vaccin (broederij) of tussen 3-5 dagen leeftijd (op bedrijf) d.m.v. spray grove druppel
• 2e vaccinatie dmv spray fijne druppel op 18-21 dagen na de 1e spray vaccinatie
• 2e vaccinatie dmv spray fijne druppel op 14-21 dagen na de 1e vaccinatie met vectorvaccin
• 3e vaccinatie 6 weken na de 2e vaccinatie dmv spray fijne druppel
• 4e vaccinatie 6 weken na de 3e vaccinatie dmv spray fijne druppel
• 5e vaccinatie geïnactiveerd 16-18 weken
• 6e vaccinatie minimaal 2 weken voor overplaatsen d.m.v. spray fijne druppel