Algemeen
De ziekte van Glässer wordt veroorzaakt door de bacterie Haemophilus parasuis (Hps). Deze bacterie behoort wereldwijd tot de meest voorkomende infectieuze kiemen in de varkenshouderij. Bij biggen kan deze bacterie leiden tot ontsteking van borstvlies, hartezakje, en buikvlies (bij elkaar wordt dit polyserositis genoemd). Ook zal vaak ontsteking van gewrichten, het hersenvlies en de longen optreden. Van de bacterie zijn 15 serotypen bekend, met daarnaast nog vele niet-typeerbare isolaten. Vooral de typen 4, 5 en 13 zijn van belang. Deze typen worden ook in Nederland gevonden, zo blijkt uit onderzoek van GD in 2009. Er zijn nog veel vragen over het ontstaan van dit ziektebeeld, al blijkt uit onderzoek dat bepaalde virulentiefactoren (stoffen die ervoor zorgen dat bacterien ziekteverwekkend worden) een rol spelen. Longontsteking door de Hps bacterie wordt ook vaak gevonden bij luchtweginfecties door Mycoplasma hyopneumoniae, het PRRS- en het influenza virus.
Direct naar:
Verschijnselen en schade
De ziekte van Glässer heeft diverse verschijningsvormen. Verwarring met andere ziekten is daarom mogelijk. Acute infecties gaan gepaard met hoge koorts, sloomheid, gebrek aan eetlust, hoest, gezwollen gewrichten, kreupelheid, en hersenverschijnselen. Vooral pijn bij oppakken is een typisch kenmerk van deze ziekte vanwege de buik- en borstvliesontsteking. Ook kan plotselinge sterfte optreden tot 10% van de geïnfecteerde biggen. Na een acute infectie blijven de biggen vaak achter in de groei of gaan slijten als gevolg van ontstekingen aan longen, borst- en buikvliezen, hartezakje en gewrichten.
Besmettingsroute
De meeste infecties treden op gedurende de eerste vier maanden na de geboorte, vooral na het spenen (op vijf tot twaalf weken leeftijd). Na de geboorte worden biggen besmet door bacteriën afkomstig van de zeug. Hps-bacteriën komen zeer frequent voor in neuzen van biggen van ongeveer één week oud. Op oudere leeftijd kunnen de bacteriën normaliter worden geïsoleerd uit de neusholte, de tonsillen en luchtpijp van gezonde varkens. In de longen van gezonde varkens komen de bacteriën echter niet voor. Bij varkens met longontsteking worden ze bij sectieonderzoek regelmatig aangetoond.
Gevolgen voor de mens
Deze ziekte is niet schadelijk voor de mens.
Terug naar het begin van dit artikel
Klinisch
Klinische verschijnselen zijn koorts, apathie, benauwdheid, kreupelheid als gevolg van gewrichtsontsteking en hersenverschijnselen door hersenvliesontsteking. Acute uitval tot 10 procent van de geïnfecteerde biggen is mogelijk.
Sectie
Sectie biedt de mogelijk om de ontstekingsverschijnselen aan borst- en buikvlies, hartzakje, gewrichten en longen in beeld te brengen. Dit is belangrijk om onderscheid te kunnen maken met afwijkingen door andere ziekteverwekkers. Kweek van de bacterie is ook mogelijk, als kadavers zo snel en vers mogelijk worden ingestuurd. Op orgaanmateriaal kan bovendien ook onderzoek met behulp van een algemene PCR worden uitgevoerd.
Bloedonderzoek
Met behulp van een ELISA kunnen afweerstoffen tegen type 5 worden aangetoond.
De ernst van de ziekte hangt af van de aanwezigheid van bepaalde serotypen, van diverse stressfactoren (transport en verplaatsing van de varkens, spenen, mengen van groepen varkens, slechte klimaatbeheersing, overbezetting en dergelijke) en het gelijktijdig aanwezig zijn van andere ziektekiemen. Vooral op bedrijven met een hoge gezondheidsstatus (SPF-bedrijven) wordt de kiem als één van de belangrijkste ziekteverwekkers beschouwd. Ook op conventionele bedrijven kunnen ernstige problemen door Hps optreden, vooral als de afweer afkomstig uit de biest van de zeug (maternale immuniteit) is afgenomen bij de gespeende biggen, en als de genoemde stressfactoren optreden. Ook onvoldoende biestopname door de biggen na de geboorte is een grote risicofactor.
De preventie is gebaseerd op managementmaatregelen zoals goede huisvesting, goede klimaatbeheersing, goede biestvoorziening van de biggen, het voorkomen van overbezetting, strikt all in-all out. In de kraamstal is het belangrijk om bij de uitvoering van behandelingen aan de biggen, voor iedere toom apart, schone materialen te gebruiken en de handen te ontsmetten. Op probleembedrijven kan vaccinatie helpen om uitbraken van de ziekte van Glässer te voorkomen. Zowel zeugen als biggen kunnen worden gevaccineerd, afhankelijk van de leeftijd waarop de problemen zich voordoen. Uit de literatuur blijkt dat bij vaccinatie van zeugen de biggen minder last hebben van buik- en borstvliesontsteking, gewrichtsontsteking en longontsteking gedurende de zoogperiode.
Terug naar het begin van dit artikel
GD kan u van dienst zijn met:
- De uitvoering van sectie.
De voordelen hier van zijn: bevestiging van de diagnose en kweek van de bacterie, tevens onderzoek naar andere ziekteverwekkers die tot dezelfde problemen kunnen leiden.
- Uitvoering van een PCR-test om de bacterie te identificeren.
Hps kan met deze PCR direct aangetoond worden in kweekcultures, organen, swabs en vloeistof.
- De uitvoering van bloedonderzoek door middel van de algemene Hps ELISA. Aanwezige infecties kunnen aangetoond worden.
- Advies over de aanpak op uw bedrijf door middel van een bedrijfsbezoek. De risicofactoren op uw bedrijf worden hierbij in beeld gebracht. Ook kunt u telefonisch advies inwinnen door contact op te nemen met de dierenartsen van de Veekijker Varken.