Levensduur, het is een belangrijk thema voor de melkveehouderij anno 2024. "Levensduur gaat om diergezondheid en werkplezier, maar ook om economie", zegt Sabine Tijs, uiergezondheidsdeskundige bij Royal GD. "Veehouders vinden het belangrijk dat een koe lang op hun bedrijf kan blijven. Als dat lukt, en zeker in combinatie met een mooie melkproductie, dan is dat echt iets om trots op te zijn." Vanzelfsprekend is een goede uiergezondheid belangrijk als het om een duurzaam producerende koe gaat. Toch is mastitis één van de belangrijkste redenen van vroegtijdige afvoer. Hierbij 3 tips van Sabine om afvoer vanwege mastitis te beperken.

Investeer in een comfortabele ligplek

Ligcomfort heeft veel invloed op het welzijn, de gezondheid en de melkproductie van koeien. Een koe ligt het liefst én het langst op een comfortabele en droge ondergrond. Dit is niet alleen voor de koe het prettigst maar ook voor jou als veehouder. Een koe die langer ligt produceert namelijk meer melk en blijft makkelijker gezond. Bovendien helpt een schoon en droog ligbed de kans op mastitis te verkleinen.

Als het gaat om koecomfort dan scoren diepstrooiselboxen goed. Door de dikke laag strooisel kan makkelijk een zachte ondergrond worden gecreëerd. Maar welk type ligbed je ook hebt of kiest, het is altijd van belang dat het aantal mastitiskiemen in het ligbed laag blijft. Kies bij voorkeur voor een strooiselproduct dat in de basis droog is en niet broeit in de opslag. Houd diepstooiselboxen goed (tot de rand) gevuld door regelmatig aan te vullen. Om het strooisel droog te houden is een goede ventilatie essentieel. Hoe beter de ventilatie, hoe sneller en beter vochtige plekken weer op kunnen drogen. Een praktische maatstaf om te bepalen of het strooisel droog genoeg is, is het kijken naar de uiers. Zit er veel strooisel aan de uiers, dan is het nodig om het management aan te passen. Om erachter te komen of er Klebsiella spp. of E.coli in het strooisel aanwezig is, kun je strooiselonderzoek laten uitvoeren.

Hoe vaak het ligbed moet worden schoongemaakt, hangt onder andere af van de stalbezetting. Zeker bij koematrassen is regelmatig schoonmaken van belang. Op matrassen ligt vaak een relatief dun laagje strooisel. Het strooisel kan daardoor maar beperkt vocht opnemen, waardoor koeien in een natte plek liggen totdat deze wordt weggehaald. Naast het strooisel zijn er verschillende toevoegingsmiddelen die kunnen worden gebruikt om de infectiedruk laag te houden. Naast een zachte en droge ligplek spelen bij ligboxen ook de afmetingen, de positie van de schoftboom en de kopruimte een rol bij het comfort. Investeren in koecomfort is al snel rendabel. Denk er eens over na of er op jouw bedrijf optimalisatie nodig is.  

Stel een doel en gebruik de beschikbare data

Bij het optimaliseren van de levensduur is het vooral van belang dat zieke koeien zoveel mogelijk worden voorkomen. Het stellen van een doel en een regelmatige controle van de uiergezondheids-kengetallen helpen je hierbij.

Welk doel je stelt, bepaal je in de eerste plaats zelf. Hier vind je normwaarden voor een goede uiergezondheid. Is er op dit moment sprake van een slechtere uiergezondheid op jouw bedrijf? Stel dan een realistisch doel waarmee je gemotiveerd aan het werk kan.

Indien tijdig wordt geconstateerd dat er een mastitisprobleem in de koppel ontstaat, kan het management in een vroeg stadium vaak nog betrekkelijk eenvoudig worden bijgestuurd voordat het uit de hand loopt. Indien bij het controleren van de kengetallen het doel wordt bereikt, kan je de doelstelling aanscherpen en de lat hoger leggen. Als het beoogde doel niet haalbaar blijkt, is het belangrijk te analyseren waarom het gestelde doel niet werd bereikt. Let in de analyse vooral op nieuwe infecties. In welk lactatiestadium ontstaan deze en bij welke dieren? Deze informatie helpt je bij het opsporen van de oorzaken. Ook sensordata zoals (herkauw)activiteit, vreettijd en melkproductie kunnen vroegtijdig aangeven of er problemen kunnen ontstaan.

Naast het controleren van de kengetallen kan je met Mastitis Tankmelk ook de veroorzakende mastitisverwekkers en hun gevoeligheid voor antibiotica monitoren. Via tankmelkonderzoek houd je eenvoudig in de gaten welke mastitisverwekkers er spelen op jouw bedrijf. Indien een bepaalde verwekker toeneemt in de tankmelk, kan je tijdig preventieve maatregelen nemen zodat problemen worden voorkomen.

Gebruik de droogstand optimaal

De droogstand is de periode waarin de koe zich voorbereid op de geboorte van haar kalf en een nieuwe lactatie. Gebruik deze periode ook voor het genezen van bestaande uierinfecties. Voor het gebruik van droogzettherapie met antibiotica kan je de ‘richtlijn droogzetten’ gebruiken. Hierin staat beschreven dat koeien met een celgetal boven de 50.000 c/mL en vaarzen met een celgetal boven de 150.000 c/mL op de laatste MPR voor droogzetten (maximaal zes weken oud) mogen worden drooggezet met antibiotica op voorschrift van de dierenarts.

De periode kort na droogzetten en rondom afkalven zijn risicovol voor het ontstaan van nieuwe uierinfecties. Streef naar een melkproductie van <12 liter op het moment van droogzetten om dit risico te beperken. Nieuwe uierinfecties in de droogstand of kort na afkalven ontstaan vaker in de kwartieren waarin geen of te laat een natuurlijke keratineplug is gevormd. In de laatste week voor het afkalven kan stuwing op de spenen ontstaan en kunnen de slotgaten weer wat open gaan staan. Door een interne ‘teatsealer’ in te brengen bij droogzetten kan het aantal nieuwe infecties in de gehele droogstand worden teruggedrongen. Ook een schone en droge omgeving (ligboxen, looppaden én de afkalfomgeving) verkleint de kans op nieuwe infecties.

Kortom, geef droogstaande koeien de aandacht die ze verdienen zodat ze weer een volle lactatie mee kunnen!