Rundertuberculose

Rundertuberculose (runder-tbc) is een meestal langzaam verlopende ziekte, waarbij pas in het eindstadium klinische verschijnselen zichtbaar zijn.

Direct naar:

Diagnose
Aanpak

Verschijnselen

Bij veel geïnfecteerde runderen zijn geen klinische verschijnselen zichtbaar. De meeste rundertuberculose-besmettingen verlopen zonder symptomen. Klinische verschijnselen treden pas in een laat stadium van het ziekteproces op. De verschijnselen variëren daarbij en bestaan vooral uit hoesten, vermagering en verminderde melkproductie. Het aantal aangetaste dieren binnen een bedrijf kan variëren van een enkel dier tot (bijna) de hele koppel. Een belangrijke factor hierbij is of er dieren op het bedrijf aanwezig zijn die open tuberculose hebben.

Oorzaak

Rundertuberculose wordt veroorzaakt door de bacterie Mycobacterium bovis.

Besmettingroute

Het rund kan de bacterie M. bovis via de luchtwegen of via de bek opnemen. De bacterie belandt dan in een lymfeklier. Van hieruit kunnen dan, na het ontstaan van een typisch ontstekingsproces (tuberkel), uitzaaiingen plaatsvinden naar een of meer organen. De meest voorkomende verschijningsvorm is longtuberculose, andere vormen zijn pareltuberculose (aantasting borstvlies en/of buikvlies), uiertuberculose en niertuberculose. In de eerste fase van de infectie blijft de bacterie binnen het rund ('gesloten tbc'). In de tweede fase kan de tuberkel openbreken en dan kan de bacterie worden verspreid via hoesten, urine of melk ('open tbc').

Schade
In het eindstadium van de ziekte treedt vermagering, productiedaling en soms zelfs sterfte op. Dit is niet de enige schade bij een tbc-uitbraak op een bedrijf. Er ontstaat ook schade doordat een verdacht/besmet bedrijf geblokkeerd moet worden om verspreiding van de ziekte naar andere bedrijven tegen te gaan. Deze blokkade kan de normale bedrijfsvoering verstoren.

Gevolgen voor de mens

Rundertuberculose is besmettelijk voor de mens, echter de kans dat mensen besmet worden door contact met M. bovis geïnfecteerde runderen, is beperkt. Besmetting treedt op bij de 'open' vorm van tbc en dan met name door omgaan met vee of het drinken van rauwe melk. In geval van een tbc-besmetting op een Nederlands bedrijf, worden contactpersonen altijd doorverwezen naar de GGD voor een tbc-onderzoek.

Status Nederland

Nederland heeft in 1999 de officiële tbc-vrije status gekregen. Deze status worden bewaakt door runderen in Nederland bij het slachten te screenen op rundertuberculose. Daarnaast zijn er regels voor import en export. De tbc-vrije status komt in gevaar indien per jaar meer dan 0,1 procent van de bedrijven een besmetting heeft. Wanneer op een bedrijf een besmetting met tbc wordt vermoed, wordt dit gemeld aan de nVWA. Zij zorgen voor de verdere afhandeling op het bedrijf.

Kijk hier voor meer informatie over zoönosen.

Terug naar het begin van dit artikel

Diagnose van rundertuberculose

Zeker in het beginstadium van de ziekte vertoont een dier meestal geen klinische ziekteverschijnselen. Om de ziekte in een vroeg stadium op te sporen, kan de huidtest met tuberculine (tuberculinatie) toegepast worden. Deze test veroorzaakt bij een geïnfecteerd rund binnen enkele dagen een zwelling van de huid. Infecties in de veestapel kunnen zo snel worden opgespoord om verdere verspreiding te voorkomen.

Rundertbc is in Nederland sinds de jaren vijftig van de vorige eeuw met succes bestreden. Alle runderen werden getuberculineerd en dieren met een ongunstige uitslag werden geruimd. Op basis van Europese regelgeving kon het aantal tuberculinaties in de loop der jaren worden teruggebracht en werd het uiteindelijk in 1992 als monitoringsinstrument in Nederland afgeschaft.

Tegenwoordig vindt monitoring op rundertuberculose structureel plaats aan de slachtlijn. Lymfeklieren, longen en andere organen worden door nVWA-medewerkers gescreend op symptomen van tuberculose. Van verdachte runderen wordt materiaal voor nader onderzoek opgestuurd naar het Wageningen Bioveterinary Research (voorheen CVI genoemd) in Lelystad.

Terug naar het begin van dit artikel

Aanpak van rundertuberculose

Rundertuberculose (rundertbc) is in Nederland met succes bestreden en Nederland is officieel vrij van deze ziekte. De aanpak van rundertuberculose bestaat nu uit de bewaking van de vrije status en wordt uitgevoerd door de overheid (nVWA).

Bewaking vrije status

Nederland is al sinds 1999 officieel vrij van de ziekte rundertuberculose. De bewaking van Nederlandse bedrijven vindt plaats door controle van runderen aan de slachtlijn. Als in het slachthuis van tbc verdachte organen worden gevonden, worden deze bij Wageningen Bioveterinary Research in Lelystad nader onderzocht door middel van o.a. bacteriologisch onderzoek.

Import- en exportonderzoek

Importrunderen mogen alleen worden geaccepteerd met geldige gezondheidscertificaten, die ook garantie geven ten aanzien van de tbc-status. Voor export van runderen naar derde landen wordt, naar gelang de eisen van het importerende land, nader onderzoek uitgevoerd.

Verdacht bedrijf

Bij een verdenking op het slachthuis of bij een niet-negatieve tuberculinatie stelt de nVWA nader onderzoek in.

Besmet bedrijf

Een rund of bedrijf wordt besmet verklaard als bij een bacteriologisch onderzoek de bacterie wordt gekweekt. Het ‘draaiboek bestrijding tuberculose’ treedt echter al in werking als het 'zeer waarschijnlijk' is dat er sprake is van tbc.

Terug naar het begin van dit artikel

Zoomfunctie

Rundertuberculose

Verschijnselen

Oorzaak

Besmettingroute

Gevolgen voor de mens

Status Nederland

Diagnose van rundertuberculose

Aanpak van rundertuberculose

Bewaking vrije status

Import- en exportonderzoek

Besmet bedrijf

Oude browser

Functionele cookies

Analytische cookies

Marketing cookies