Het nut en de noodzaak van het toepassen van een voetbad is afhankelijk van de mate waarin infectieuze klauwaandoeningen op uw bedrijf voorkomen. Daarbij is het belangrijk om de kans op besmetting zo veel mogelijk te verkleinen. Denk hierbij aan het gebruik van voldoende ruime en comfortabele ligboxen waarin de koeien eerder zullen gaan liggen. Maar ook regelmatige ontsmetting van de klauwen via een doorloopbad of door de rugspuit toe te passen. Deze behandeling is ook bedoeld om te voorkomen dat koeien met chronische Mortellaro reactiveren tot een actieve Mortellaro-infectie.

Ter voorkoming van gezondheidsproblemen bij uzelf is het af te raden om formaline in een rugspuit of plantenspuit te doen! In veel gevallen is het beste advies om:

• Alle koeien met symptomen van Mortellaro drie opeenvolgende dagen eenmaaldaags na reiniging in de melkstal te sprayen met een geregistreerd product.
• Aansluitend (na tien dagen) voetbaden gebruiken of de achterpoten sprayen (beginnen met twee tot drie dagen achtereen per week) als de koeien aan het voerhek staan.
• Om de infectiedruk te verlagen of onder controle te houden wordt geadviseerd consequent preventief klauwontsmetting via een voetbad of spray-installatie toe te passen.

De uitslag van Klauwgezondheid Tankmelk is een afspiegeling van de infectiedruk van Mortellaro in de koppel. De uitslag onderscheidt drie categorieën afweerstoffen als reactie op deze belasting. Bij evaluatie van de test is gebleken dat gezonde (M0 volgens de score van Döpfer et al., 1997) klauwen weinig of geen afweerstoffen vormen in de melk. Daarnaast laat het chronische stadium (M4) een duidelijke immuunreactie veel afweerstoffen) zien en het acute (M2) stadium laat een nog sterkere immuunreactie zien zeer veel afweerstoffen) .

 

Het gebruik van doorloopvoetbaden

Voor het gebruik van doorloopvoetbaden zijn verschillende mogelijkheden, maar er gelden wel bepaalde voorwaarden voor het beste resultaat.

• Het voetbad moet minimaal drie meter lang zijn om er zeker van te zijn dat de koeien iedere poot twee keer in het bad zetten.
• Het vloeistofniveau dient minimaal twaalf centimeter te zijn, omdat veel plekken op de overgang huid-hoorn zitten.
• De koeien moeten het bad aan de zijkanten niet kunnen ontwijken. Een ideaal bad is als in onderstaande figuur. 

Voetbad naar ontwerp in de Verenigde Staten (Cook et al., 2012)

Het grote voordeel van dit ontwerp is dat het van onderen smaller kan, hierdoor is minder volume nodig en dat betekent dus lagere kosten. Daarnaast is het brede gedeelte, ter hoogte van de buik van de koeien, ook makkelijk te passeren.

Formaline

Antibiotica, koper- en zinksulfaat mogen niet in een voetbad gebruikt worden, ter voorkoming van antibioticumresistentie en de stapeling van zware metalen. Formaldehyde 36% is toegelaten door het College Toelating Gewas en Bestrijdingsmiddelen (CTGB) in Wageningen.

Voor het beste resultaat adviseren we een concentratie van 4 procent formaline, dat wil zeggen, 4 liter van de 36%-oplossing per 100 liter water. De meeste baden zijn minstens drie meter lang en 80 centimeter breed en bij een vloeistofniveau van 12 centimeter is dit dus 12 liter per bad.

Pas formaline eens in de veertien dagen toe in het voetbad, en laat het minimaal twee passages per koe staan. Dit komt meestal neer op twee melkbeurten. Onderzoek van onder andere de GD heeft aangetoond dat het bad ververst moet worden na iedere 200 tot 250 koepassages. 

Alternatieven voor formaline

Hoewel Formaline zijn effectiviteit heeft bewezen, is dit niet toekomstbestendig vanwege enkele neveneigenschappen. Formaline is bij onzorgvuldig gebruik gevaarlijk en mogelijk kankerverwekkend.
Geregistreerde alternatieven voor formaline zijn:

Middelnaam	Toelatingsnummer	Werkzame stof(fen)	Toepassing
4Hooves	13774	Quaternaire ammoniumverbinding (QAV)	Doorloopbad, spray
Hoof-Fit Bath	13486	QAV	Doorloopbad
Inciprop Hoofd D	13685	Glutaaraldehyde, QAV	Doorloopbad, spray
Itra Clean & Control	15560	Glutaaraldehyde, QAV	Doorloopbad
KENOFIX	14452	p-chloor-m-cresol	Spray
PEDILINE PRO	13687	Glutaaraldehyde, QAV	Spray
PODOCUR SV	13687	Glutaaraldehyde, QAV, chlorides	Spray
Walk Liquid	13726	Glutaaraldehyde, QAV	Doorloopbad,spray

Voor alle bovengenoemde producten geldt in aanvang een toepassingsfrequentie van drie tot vier dagen per week, die bij goed resultaat mogelijk verlaagd kan worden naar drie dagen of zelfs twee dagen per week. Ook hiervoor geldt: vervangen na 200-250 koepassages.

Bij alle andere producten die aangeboden worden moet u zich terdege afvragen hoe het met veiligheid en effectiviteit gesteld is. 

Meer informatie over het verbeteren van klauwgezondheid zonder formaline

Algemene tips

• Haal het voetbad weg als het niet in gebruik is.
• Laat koeien met een verband niet door het doorloopvoetbad lopen.
• Besteed voldoende voorzorg bij de bereiding van het voetbad: formalinedampen zijn giftig. Voeg geen warm water toe als het bad klaar is, dit heeft een negatieve invloed op de concentratie.
• Op grotere bedrijven (200 koeien) dient het voetbad na iedere melkbeurt ververst te worden.
• Koeien vinden een voetbad vaak niet prettig, laat ze er rustig aan wennen en push ze niet teveel.