De aandacht voor klauwgezondheid is de afgelopen jaren toegenomen. Terecht, menen melkveehouder Sjoerd van der Helm en klauwenspecialist John Boonstra. “Gezonde klauwen verhoogt het plezier van de koe en dat van jou. Alles loopt beter met sterke en goede klauwen.” Op het bedrijf zetten ze dan ook fors in op de preventie van klauwproblemen.

"Een koe met klauwproblemen loopt minder goed, ligt meer, eet en drinkt slecht,

vermagert en de conditie gaat achteruit."

In het Noord-Hollandse Zuidschermer staat het bedrijf van de families van der Helm en Kregel. Met 350 melk- en kalfkoeien en daarnaast nog 180 stuks jongvee is het flink aanpoten. Werkplezier, diergezondheid en efficiëntie gaan hier dan ook hand in hand. “Niets is frustrerender dan dat je achter een kreupele koe aan moet om haar naar de melkrobot te krijgen. Terwijl een gezonde leeftijdsgenoot uit de koppel er vrolijk meerdere keren per dag uit zichzelf naartoe gaat”, zegt Sjoerd.

Gezonde klauwen staan aan de basis

Voorkomen is beter dan genezen en dit geldt zeker ook voor klauwproblemen. Was het voorheen nogal eens een ondergeschoven kindje, het besef dat gezonde klauwen belangrijk is dringt steeds meer door. Bij melkveehouders, dierenartsen en andere betrokkenen. Klauwbekapper John Boonstra werkt al jaren voor zijn eigen bedrijf ‘Klauwinzicht’ en merkt dat ook. “Problemen met uiergezondheid en vruchtbaarheid zijn de hoofdredenen voor afvoer van koeien, gevolgd door klauwproblemen. Ik ben ervan overtuigd dat ook bij die eerste twee oorzaken, klauwproblemen eraan ten grondslag liggen. Een koe met klauwproblemen loopt minder goed, ligt meer, eet en drinkt slecht, vermagert en de conditie gaat achteruit. Als zo’n koe uiteindelijk wordt afgevoerd, wordt als reden misschien uiergezondheid aangegeven, maar het begint bij de klauwen.”

Strak erop zitten werkt

Ook Sjoerd ziet het belang van een goede klauwgezondheid in. “Je wilt gezonde dieren en het is vervelend als je achter een kreupele koe aan moet om deze de melkrobot in te krijgen. Het kost veel tijd en is ook niet fijn voor het dier.” Sinds enkele jaren komt John om de week op het bedrijf. Dan worden de koeien die op de top van de lactatie zitten en die drooggezet gaan worden bekapt, evenals de kreupele gevallen. Daarnaast gebruiken ze drie keer per week een voetbad en registreren ze klauwproblemen in DigiKlauw. John: “Het is belangrijk om te registreren, dan staat het zwart op wit. Je kunt soms wel denken dat er veel of weinig gevallen zijn, maar vaak laat ons geheugen ons in de steek. Als je het bijhoudt, zie je snel hoe het ervoor staat. Dan weet je in welke groep van dieren, bijvoorbeeld de vaarzen of oudere, verse of oudmelkte koeien, de problemen vooral zitten en waar je moet ingrijpen.” 

Goed klauwmanagement betaalt zich uit

Als er een acuut kreupele koe is, dan bekappen ze die zelf op het bedrijf. “Het is belangrijk om er snel bij te zijn, om erger te voorkomen. We merken echt dat de klauwgezondheid op ons bedrijf nu op een hoger niveau is, dan voor we John hier hadden. De chronische gevallen zitten tussen de oudere koeien. De vaarzen en tweede kalfs-koeien hebben nauwelijks klauwproblemen. Juist door er zo strak op te zitten, preventief te werken en te bekappen. Gezonde dieren zijn goed voor je werkplezier, van ons en het dier, en ook voor een hoge productie, beide streven we na”, aldus Sjoerd.

Soms kan het lastig zijn om de klauwgezondheid te managen, weet John. “Je bent er niet altijd bij, maar hang eens camera’s op in de stal. Hoe bewegen de dieren zich? Zijn ze rustig, of wordt er te veel gelopen? Als je vervolgens ook de klauwproblemen registreert, kun je van daaruit werken. Zijn er veel wittelijnproblemen, doordat er verkeerd wordt gelopen? Of hebben de dieren last van infectieuze aandoeningen, zoals Mortellaro? Stinkt een poot of zie je een verdikking bij de kroonrand? Als je dat soort dingen weet, kun je een plan maken.” 

"Een koe is niet pas kreupel als hij op drie poten loopt.

Daar gaat wekenlang iets aan vooraf."

Het begint met kijken

Als je aan de slag wilt met het verbeteren van de klauwgezondheid op een bedrijf, dan hoeft echt niet alles anders benadrukt John. “Je kunt met kleine wijzigingen al grote stappen zetten. Het is belangrijk om goed naar je dieren te kijken. Weet welke signalen ze geven. Een koe is niet pas kreupel als hij op drie poten loopt. Daar gaat wekenlang iets aan vooraf. Zie je een koe meer liggen, trekken met een poot of iets afwijkend staan? Als je daarnaast zelf kunt bekappen en weet wat je doet, dan kun je acute gevallen meteen behandelen. Dan ben je niet afhankelijk van externe partijen. Blijf daarnaast altijd zelf rustig tijdens je handelingen in de stal. Als een koe rent, dan komt er meer druk op de achterpoten. Probeer dat te voorkomen. Een gestresste koe herstelt niet goed, de weerstand gaat omlaag en vooral infectieuze oorzaken krijgen dan een kans.”

Eigen situatie als uitgangspunt

In de stal is onder meer koecomfort van invloed op de klauwgezondheid: grote ligboxen, een zacht ligbed en een goede vloer. In 2019 is de stal in Zuidschermer vernieuwd, verlengd en opnieuw ingericht. Met veel aandacht voor onder andere de ligboxen, melkrobots en een andere vloer. Sjoerd: “Je kunt natuurlijk niet alles aanpassen, je bent afhankelijk van wat je hebt. Soms is iets theoretisch heel mooi, maar praktisch niet uitvoerbaar. Daarom is het altijd goed om met adviseurs te kijken naar wat in jouw situatie haalbaar is. Je wilt geen slepende en chronische gevallen, maar koeien die goed lopen.” John is het daarmee eens. “Het is belangrijk om gewoon aan de slag te gaan. Erken dat er klauwproblemen zijn, overleg hoe je deze wilt verbeteren en handel vervolgens. Klauwproblemen zijn ook niet goed voor het dierenwelzijn. Iedereen wil toch dieren die goed in hun vel zitten. Die goed eten, liggen, herkauwen, makkelijk in de benen komen, goed lopen en in perfecte conditie zijn. Dit alles zorgt dan ook automatisch voor een hogere melkproductie. Ik kan het niet vaak genoeg herhalen, klauwproblemen zijn de basis van veel diergezondheidsproblemen. De weerstand wordt lager, met alle problemen van dien. Investeren in gezonde en sterke klauwen, betaalt zich dubbel en dwars terug.”

Blijf consequent

Het is belangrijk om consequent te blijven werken aan gezonde klauwen, ook als het al een poosje goed gaat. John: “Het gevaar zit ‘m erin dat je dan denkt dat het wel kan om het voetbad over te slaan. Of dat je de mat even net wat langer laat liggen. Het is menselijk dat de aandacht verslapt voor zaken die je onder controle hebt. Alleen kan het zo omslaan, zorg ervoor dat je altijd aan gezonde klauwen werkt. Als er dan een keer iets is, dan heeft de koe vaak voldoende conditie om het op te vangen en te herstellen.”

Tankmelk laten onderzoeken

Naast het registreren van de klauwgezondheid in DigiKlauw en het tweewekelijks bekappen houdt Sjoerd op een andere manier nog een vinger aan de pols. Door de tankmelk periodiek te laten onderzoeken via Klauwgezondheid Tankmelk heeft hij inzicht in de opname van zink, biotine en mangaan van de koppel koeien. Daarnaast ziet hij hoe het met de infectiedruk van Mortellaro is gesteld. Met goed voer en een juiste mineralenvoorziening wordt de hoornkwaliteit steviger, waardoor de weerstand op peil is en een koe minder vatbaar is voor bacteriële infecties. Uit de uitslag kwam een attentie op zink, mangaan en de aanwezigheid van Mortellaro. “We hebben aan de hand van de uitslag samen met de voeradviseur het rantsoen aangepast. In het verleden hadden we problemen met Mortellaro, dat zit hier vooral bij de oudere koeien. Door het strak blijven zitten op klauwgezondheid, door te bekappen en de voetbaden driemaal per week, krijgen we ook dat onder controle bij de oudere dieren. Daar gaan we voor”, verklaart Sjoerd.