De Vijfsprong is de stichting van het landbouwbedrijf. Op hetzelfde terrein zit ook stichting Urtica, die mensen met een psychische kwetsbaarheid of verstandelijke beperking ondersteunt. Het is een kleine gemeenschap op zich. Naast de boerderij en stal vind je er een kaasmakerij, (boerderij)winkel, varkens, kippen, een  groentetuin en nog meer. “De combinatie tussen het boerenbedrijf en de sociale kant, maakt het enorm mooi en dankbaar werk. Elke dag hebben we medewerkers die met ons meedraaien. De één wil leren op een tractor rijden, de ander helpt mee in de stal of zorgt voor de kalveren”, aldus Guus. Zo’n tien jaar geleden kwam hij bij De Vijfsprong werken als veehouder.

Biodynamische landbouw

De koppel van vijftig melkkoeien bevindt zich deze dag op loopafstand van de boerderij. Daarnaast zijn er ook nog zo’n tachtig stuks jongvee, waaronder de stiertjes die tot een leeftijd van twee jaar op het bedrijf blijven. Het oudere jongvee staat ook in de weide en is in de winterperiode bij de buurman gestald. Nadat de koppel koeien ’s morgens is gemolken in de 2x6-melkstal, worden ze naar één van de weides gebracht. ’s Nachts kunnen de koeien er voor kiezen om in de nachtweide te blijven of de stal in te gaan. Weiden is een belangrijke pijler vanuit het (biologisch) oogpunt van waaruit wordt gewerkt. “We werken vanuit de integriteit van het dier, met oog voor natuur, dierenwelzijn, de omgeving en de aarde. Uiteindelijk wil je dat alles in balans is. Zo kiezen we ervoor niet te onthoornen, want koeien hebben nu eenmaal hoorns. We gebruiken geen kunstmest en antibiotica zetten we alleen in bij acute gevallen. Tegelijk heb je dan te dealen met de dingen die de natuur op je pad brengt. Zo is het weer steeds extremer en heb je in de weide soms last van insecten, die voor problemen zorgen. Uiteindelijk moeten we ook voldoende inkomsten hebben, dus je wilt wel een goede melkproductie houden. Dat is soms een hele puzzel”, legt Guus uit. 

Uitdagingen weersomstandigheden

Goede voeding en gezond water zijn belangrijk voor een goede diergezondheid. Het rantsoen heeft grote invloed op onder andere de weerstand, vruchtbaarheid en algehele gezondheid van het vee. Het weiden in natuurgebied biedt uitdagingen, geeft Guus aan. “Een systeem dat is gebaseerd op de natuur is heel robuust, maar tegelijkertijd onvoorspelbaar. De weersomstandigheden hebben invloed op de kwaliteit van het gras, zo kunnen we bijvoeren op stal om bij te kunnen sturen. Met die slagregens en jongvee dat op natuurgebieden loopt, is het wel een uitdaging op het gebied van long- en maagdarmwormen en luchtwegproblemen. Het is dan ook belangrijk dat de weerstand van de dieren goed is.”

Weten welke mineralen koeien opnemen

“We zitten hier op een arme droge zandgrond, dan zijn bodemen voeranalyses echt nodig om te weten wat er in de koe gaat. We voeren brokken met toegevoegde mineralen, waarin de dagbehoefte voor de koe zit. Daarnaast telen we zelf graan, dat voeren we ze ook. We weiden het liefst tot december, als dat mogelijk is. Daarnaast is het ook belangrijk om goed te kijken, zijn de koeien volgevreten? Indien nodig sturen we op stal bij met ruwvoer. De uitslagen van de Mineralencheck gebruiken we ook voor een goede voervoorziening. Het is handig dat het gewoon met tankmelk wordt gemeten. Je hoeft zelf niets te doen. Voeding is belangrijk voor gezonde dieren en een goede productie”, geeft Guus aan.

Water in de stal en weide

Voor het drinkwater van de koeien maken ze gebruik van een eigen bron. Het viel Guus op een gegeven moment op dat hij steeds veel zout moest toevoegen. “Daarom heb ik bij GD wateronderzoek laten uitvoeren. Een monster voor en eentje direct na de ontijzerings- en ontkalkinstallatie. We gebruiken het water ook in de kassen, dus het moet van goede kwaliteit zijn. In de weide zorgen we ervoor dat het water ook doorlopend de bakken inloopt. Want de koeien drinken veel, helemaal tijdens warme dagen. Het is gelukkig een bosrijk gebied, dus er is altijd wel ergens in de wei schaduw. Daarom weiden we ook op warme dagen. En we controleren de dieren natuurlijk meerdere keren per dag.”

Oudere koeien

Als het aan Guus ligt, dan worden de melkkoeien op het bedrijf minstens tien jaar. “Dat moet toch ruim kunnen. Oudere koeien geven vaak meer melk, maar hebben ook een hoger celgetal. Bij de keuze van de stier letten we er op, we gaan voor koeien met een goede en langere levensproductie. Ik zou graag de gemiddelde leeftijd van de koeien op het bedrijf verder omhoog willen krijgen. We willen integer met dieren omgaan, maar uiteindelijk moet het ook economisch rendabel zijn. Dat is een speelveld waarop je continu bezig bent.”

Aandacht voor uiergezondheid

Gezonde uiers staan aan de basis van de productie. De 305-productie per koe ligt op ongeveer 6.500 liter melk per jaar. In totaal verwerkt het bedrijf dus drie ton melk. De melk loopt via een leiding rechtstreeks naar de zuivelmakerij, aan de overkant van de weg. Daar wordt alles verwerkt in zuivelproducten en kaas. “Ik hoor het wel als er te weinig of te veel melk bij hen komt”, lacht Guus. “Het is best een uitdaging om elke dag evenveel melk te produceren. We streven een constante productie na en laten koeien het hele jaar door afkalven.” “We hebben een open strostal, zonder vaste ligplekken. We hebben geen last van klauw- of gewrichtsproblemen. Qua hygiëne is een strostal natuurlijk een extra uitdaging, vooral door de bacteriegroei. We strooien dagelijks op, gebruiken veel strooisel en zorgen voor brede koegangen die we goed schoonhouden”, vertelt Guus. “We letten goed op de uiergezondheid en behandelen de spenen voor met schuim, maken ze schoon met een doek en doen aan nadippen. Antibiotica zetten we alleen in bij echt acute gevallen, zoals een keizersnede of iets dergelijks. Door gewoon goed een vinger aan de pols te houden, kun je vaak al heel veel voorkomen. De uitslagen van het tankmelkabonnement uiergezondheid, helpen ons daarbij.”

Genieten van het werk

Inmiddels werkt Guus dus al ruim tien jaar bij de Vijfsprong. “Ik geniet hier volop, van het werken met de dieren en mensen. Elke dag kijken hoe je stappen vooruit kunt zetten. Ik geloof echt in biolandbouw. Ik denk dat over een jaar of dertig het de norm is in ons land. Gezonde dieren zijn daarbij heel belangrijk. En gegevens over die gezondheid, die zijn daarbij enorm belangrijk. Dan kun je snel schakelen en zorgen dat eventuele problemen, snel worden opgelost.”