Toxoplasma is een parasitaire infectie die onder andere voorkomt bij varkens. Het is een zoönose, een ziekte die van dieren op mensen kan overgaan. De ziekteverwekker nestelt zich in de spieren van het varken waarna mensen besmet kunnen worden door het eten van onvoldoende verhit varkensvlees.
Toxoplasma
Toxoplasma gondii is een eencellige parasiet. Deze komt voor in de darmen van katten en lijkt op coccidiose. Katten zijn de eindgastheer. Na besmetting scheiden katten gedurende korte tijd veel oocysten (eitjes) uit. Andere dieren inclusief de mens (de tussengastheren) kunnen besmet worden door de oocysten uit kattenontlasting. Bij de tussengastheer kunnen daardoor ergens in het lichaam cysten (blaasjes) ontstaan. Afhankelijk van de plaats van die cysten kunnen mensen en dieren ziek worden. Dat varieert van een beetje spierpijn tot psychiatrische stoornissen. Als cysten onstaan in de hersenen is dat riskant. Dat geldt ook als zwangere vrouwen besmet raken, omdat de cysten zich kunnen nestelen in het ongeboren kind. Verder kunnen vooral mensen met een verzwakte afweer problemen krijgen na een infectie. Oocysten in de spieren van bijvoorbeeld varkens kunnen tot een besmetting leiden als het vlees wordt geconsumeerd. In feite ontstaan de meeste gevallen van toxoplasmose bij de mens door het eten van onvoldoende verhit besmet vlees.
Verspreiding
Uit onderzoek naar afweerstoffen in het bloed bleek dat 30 procent van de zeugen en 1,8 procent van de slachtvarkens besmet was. Tussen bedrijven komen grote verschillen voor. Van de Nederlandse wilde zwijnen is 35% of meer besmet. Het percentage besmette katten ligt in Nederland waarschijnlijk rond de 40%. In Nederland komen de meeste mensen (>80%) in de loop van hun leven wel eens in contact met Toxoplasma gondii.
Preventie
Uit het lage besmettingspercentage bij vleesvarkens blijkt dat de moderne vleesvarkenshouderij goed in staat is om de infectie te voorkomen. Belangrijk daarbij is dat katten geen toegang hebben tot de stal en het voer van de varkens. Verder moeten muizen en ratten afdoende bestreden worden en moet kannibalisme zoveel mogelijk voorkomen worden. Varkens die uitloop hebben of oppervlaktewater drinken, lopen meer kans op besmetting.