Een groeiend aantal melkveebedrijven verkoopt melk of zuivelproducten rechtstreeks aan consumenten. Steeds meer bedrijven hebben een melktap en zelfzuivelaars weten een meerwaarde te creëren door de heerlijkste zuivelproducten te vermarkten. Hoe zit dat eigenlijk met de risico’s ten aanzien van salmonella, en hoe kunt u die beperken?
Salmonella is een zoönose die via melk kan worden overgedragen van dier op mens. De salmonellabacterie veroorzaakt bij mensen vaak koorts en diarree, maar soms ook ernstigere ziekte. Een salmonella-infectie is te voorkomen door pasteurisatie (koken) of steriliseren van de melk.
Zelfzuivelaars worden gecontroleerd door de Stichting Controle Orgaan Kwaliteits Zaken (COKZ), die door de overheid is aangewezen om toezicht en controle uit te oefenen. Bij bedrijven die alleen een melktap hebben ligt dit anders. Rauwe melk mag uitsluitend verkocht worden op het melkveebedrijf waar het geproduceerd is. Er is geen meldingsplicht en er hoeft geen certificaat aangevraagd te worden. De verkoop van rauwe melk moet wel voldoen aan artikel 8 van het Warenwetbesluit hygiëne van levensmiddelen. Hierin staat vermeld dat salmonellabacteriën afwezig moeten zijn.
Wat kunt u zelf doen?
Preventief kunt u het nodige doen om salmonella te voorkomen. Belangrijk is bijvoorbeeld om geen runderen of mest aan te voeren. Als aanvoer van runderen toch nodig is, voer dan aan van een bedrijf mét de Salmonella-onverdachtstatus. En is aanvoer van mest nodig, rijdt deze dan alleen uit op bouwland om het risico op verspreiding van ziektekiemen uit de mest te verkleinen.
Binnen de veestapel is het belangrijk verspreiding tussen verschillende diergroepen te voorkomen. Houd groepen kalveren bij elkaar, huisvest jongvee jonger dan een jaar apart van volwassen runderen en verzorg het vee van jong naar oud.
Hygiëne omvat méér dan het reinigen van laarzen en erf. Denk ook aan verspreiding van salmonella via het drinkwatersysteem en aan het interval tussen uitrijden van mest en beweiding of zomerstalvoedering. Verstrek geen oppervlaktewater als drinkwater en voorkom terugstroom van water vanuit drinkbakken in de aanvoerleiding. Een beknopte checklist om uw bedrijfsvoering in kaart te brengen vindt u hier.
Laat zien hoe u werkt
Heeft u transparantie hoog in het vaandel staan? Het Salmonella Programma Onverdacht en het Keurmerk Zoönosen helpen u om de benodigde onderzoeken uit te voeren.
Het Salmonella Programma Onverdacht bewaakt de salmonellasituatie op een bedrijf. Naast periodieke tankmelkonderzoeken worden ook controles van aangevoerde runderen en uitslagen van vrijwillig laboratoriumonderzoek meegenomen in het programma. Dat geeft hogere garanties voor afwezigheid van salmonella dan bewaking op basis van alléén tankmelkonderzoek. Zo nodig kunt u een bedrijf voorzien van advies over de aanpak van salmonella.
Met het Keurmerk Zoönosen kunt u aan consumenten laten zien dat u maatregelen neemt om zoönosen (waaronder salmonella) te voorkomen en de kans op besmetting te beperken.