Of een koe uierontsteking krijgt, is afhankelijk van veel factoren. Sommige zijn meestal relatief eenvoudig te beïnvloeden, zoals hygiënefactoren. Zijn er aanwijzingen dat de infectiedruk in de omgeving van jouw koeien hoog is? Dan kun je vaak zelf actie ondernemen. Er valt veel te winnen!
Met de toenemende omgevingstemperatuur in het voorjaar en de zomer, neemt ook de kans op uierontsteking door omgevingsgebonden mastitisverwekkers toe. Deze mastitisverwekkers (vaak bacteriën) vermeerderen zich makkelijker onder warme en vochtige omstandigheden, waardoor de infectiedruk vanuit de omgeving oploopt. Daarnaast kan de weerstand van de koeien bij hogere temperaturen juist zijn verminderd, waardoor deze kiemen ook nog eens makkelijker kunnen toeslaan.
Verklein de kans op klinische mastitis
Bekende omgevingsgebonden mastitisverwekkers zijn: E.coli, klebsiella en Streptococcus uberis. Deze bacteriën kunnen voorkomen in bijvoorbeeld mest, strooisel en grond. Uierinfecties, veroorzaakt door deze bacteriën, ontstaan vooral vanuit de ligplek van de koe. In de stal zijn dit vaak de ligboxen of de afkalfstal. In de weide zijn natte en vuile plekken berucht. Ook looppaden, vuile onderpoten en klauwen en ook vuile melkstellen kunnen een rol spelen bij de infectie.
De hygiëne van een koe, met name van de uier en achterhand, is een goede graadmeter voor de infectiedruk waarmee ze te maken heeft. Onderzoek wijst uit dat vuilere koeien een hogere kans hebben op klinische mastitis. Ook is er een effect op het tankcelgetal. Op bedrijven met een tankcelgetal boven 250.000 cellen per milliliter lopen vijf keer meer koeien met een hygiënescore 4 (vuil) dan op bedrijven met een celgetal onder de 150.000 cellen per milliliter. Schone koeien zijn dus een voorwaarde voor een goede uiergezondheid.
Hygiëne beoordelen
 Om op een praktische en objectieve manier te boordelen of uw koeien te maken hebben met een hoge infectiedruk, kun je de hygiëne beoordelen met behulp van een hygiënescorekaart. Op deze scorekaart is door middel van foto’s de hygiëne van koeien in categorieën ingedeeld. Er is een duidelijk verschil te zien tussen sterk vervuilde dieren in de vierde categorie en de schone dieren in categorie 1. Scoor de dieren van dichtbij, bijvoorbeeld in de melkstal of aan het voerhek. Belangrijk is om een flink aantal koeien (vijftig stuks) te scoren. En vergeet de droge koeien en de drachtige vaarzen niet.
Download de hygiëne scorekaart
Hygiënescore voor verbetering vatbaar, en dan? Mogen de koeien schoner? Besteed dan aandacht aan de volgende punten:
- schone en droge ligplaatsen;
- voldoende vocht absorberend strooisel;
- goede hygiëne in de afkalfstal;
- schone looppaden, gebruik een mestschuif of robot;
- juiste maatvoering ligboxen;
- goed stalklimaat, voldoende ventilatie;
- schone weide, geen natte plekken en looppaden;
- schone wachtruimte en melkstal of melkrobot;
- goede mestconsistentie;
- kort geschoren staartpluimen;
- regelmatig scheren of branden van uierhaar.
|
Voorkom te snel liggen na het melken
Een andere belangrijke reden om te zorgen voor een schone omgeving heeft te maken met het slotgat en het tepelkanaal van de spenen. Deze vormen namelijk de eerste ‘verdedigingslinie’ tegen het binnendringen van bacteriën in de uier.
Het tepelkanaal is gesloten door de kringspier, maar ook nog ‘dichtgekit’ door keratine, een wasachtig product met een remmende werking voor bacteriegroei. Keratine wordt gemaakt door cellen aan de binnenkant van het tepelkanaal. Tijdens het melken verdwijnt een deel van de keratine, maar tussen de melkbeurten komt de keratinehoeveelheid weer op niveau. Kort na het melken kan het slotgat als het ware nog ’open staan’, doordat de kringspier nog niet goed is gesloten en een deel van keratine is verdwenen. Daarom is het nuttig om te zorgen dat de koeien na het melken niet direct gaan liggen. Dit kan worden gestimuleerd door vers voer aan te bieden.
Extra aandacht bij afkalven om mastitis te voorkomen
Ook vóór het afkalven is het slotgat open. Niet alleen bij oudere kalfskoeien, maar ook bij dieren die nog niet eerder melk hebben geproduceerd. Onderzoek wijst uit dat bij 60 procent van de vaarzen het slotgat al open was, vanaf zestig dagen voor afkalven. Het is daarom begrijpelijk dat het hygiënisch huisvesten van vaarzen een rol speelt in het voorkomen van vaarzenmastitis. Bij droge koeien is de situatie vergelijkbaar. Veel mastitisgevallen die optreden in het begin van de lactatie, worden veroorzaakt door infecties met omgevingskiemen en zijn al in de droogstand ontstaan.
Meer informatie over uiergezondheid
In één oogopslag inzicht in de uiergezondheid van jouw hele koppel melkvee.
 Met Mastitis Tankmelk krijg je in één oogopslag inzicht in de uiergezondheid van jouw hele koppel melkvee. Via tankmelkonderzoek houd je in de gaten welke mastitisverwekkers er spelen op het bedrijf. Door dit te monitoren signaleer je mogelijke problemen vroegtijdig waardoor je ook tijdig actie kunt ondernemen.
Met behulp van het gegeven advies dat je voor jouw situatie ontvangt weet je wat voor jouw bedrijf de meest effectieve maatregelen zijn. Zo kun je effectief mastitisinfecties voorkomen. De tankmelkuitslag geeft je tevens informatie over jouw bedrijfshygiëne en melktechniek.
Met behulp van het bedrijfsantibiogram krijg je inzicht in de antibioticagevoeligheid van de mastitisverwekkers op jouw bedrijf. Steekt mastitis toch de kop op, dan weet je van tevoren al welke injector je moet gebruiken
|