4-4-2025:
In september 2023 werd blauwtongvirus serotype 3 (BTV-3) voor het eerst vastgesteld in Nederland. Dat jaar werden duizenden bedrijven met herkauwers getroffen en had de uitbraak grote impact op met name schapen en runderen. In 2024 kwam een drietal vaccins beschikbaar. In de zomermaanden deden zich opnieuw veel problemen voor ten gevolge van BTV-3. Daarom heeft het ministerie van LVVN GD onderzoek laten uitvoeren naar de impact van BTV-3 en het effect van vaccinatie op deze impact bij runderen en kleine herkauwers in 2024. In dit bericht delen we de resultaten van dit onderzoek.
Resultaten rundvee
In 2024 zijn veel rundveebedrijven besmet geraakt met BTV-3. Deze besmettingen gingen gepaard met een stijging van de sterfte, met name bij melkvee. In tegenstelling tot in de eerste BTV-3-epidemie in 2023, werd in 2024 tevens een duidelijke stijging in sterfte van jonge geoormerkte kalveren waargenomen. Vaccinatie heeft de impact door BTV-3 significant gereduceerd, maar heeft niet alle sterfte en daling in melkproductie kunnen voorkomen. Zo werd op volledig en tijdig gevaccineerde melkveebedrijven in 2024 nog een lichte, significant verhoogde rundersterfte waargenomen. De sterfte bij het jongvee en de kalveren was op volledig gevaccineerde bedrijven niet verhoogd. Bedrijven met een prevalentie van 50 procent of hoger, op basis van antistoffen in tankmelk in het voorjaar van 2024 die daarna gevaccineerd hadden, hadden in 2024 geen verhoogde sterfte. Op deze groep van bedrijven was de melkproductie nog wel significant lager ten opzichte van de jaren voordat BTV-3 in Nederland aanwezig was (2020-2022), al was deze daling op vaccinerende bedrijven significant minder groot in vergelijking met niet vaccinerende bedrijven.
Uit de hier beschreven analyse blijkt dat bedrijven met verkregen immuniteit na een doorgemaakte infectie, in combinatie met vaccinatie, geen verhoogde sterfte, geassocieerd met BTV-3 besmettingen, bij runderen hadden. Tevens leek vaccinatie te beschermen tegen melkproductiedaling geassocieerd met BTV-3-besmettingen. Aangezien BTV-3 in 2024 veel bedrijven en dieren heeft besmet, zal de antistofprevalentie begin 2025 hoger zijn dan in 2024. Daarmee kan geconcludeerd worden dat vaccinatie tegen de gevolgen van een BTV-3 besmetting beschermd. Hierbij is het wel van belang dat er tijdig en volgens de bijsluiter wordt gevaccineerd om de immuniteit voor het komende vectorseizoen te behouden.
Resultaten schaap
In 2024 heeft het BTV-3-virus meer bedrijven geïnfecteerd dan in 2023. Ten opzichte van de jaren voordat blauwtong speelde is de grootte van de schapenpopulatie met twintig procent gedaald. Het aantal dode schapen in 2024 bedroeg tot en met half oktober ruim 65.000 meer ten opzichte van de periode 2020-2022, wat hoger is dan de ruim 55.000 dode schapen meer in 2023. Naast sterfte door blauwtong is in 2024 sterfte door rode lebmaagwormziekte bij schapenlammeren frequent gemeld bij de Veekijker.
Op bedrijfsniveau was de sterfte in 2024 door blauwtong bij schapenlammeren vergelijkbaar met 2023. De sterfte bij volwassen schapen was in 2024 significant lager dan in 2023, al was deze nog steeds verhoogd ten opzichte van blauwtong vrije jaren (2020-2022).
Vaccinatie heeft significant bijgedragen aan het verlagen van de impact door blauwtong bij zowel volwassen schapen als schapenlammeren, al was het nog steeds zo dat vaccinatie lang niet alle sterfte heeft voorkomen. Ook op gevaccineerde bedrijven bleef de schapensterfte verhoogd. Op basis hiervan wordt geconcludeerd dat vaccinatie, naast opstallen en het moment van scheren, een effectieve maatregel is om de impact van blauwtong te beperken.
Resultaten geit
In 2024 verspreidde het BTV-3-virus zich verder en werden meer bedrijven geïnfecteerd. Dit resulteerde in ruim 5.000 meer dode geiten ten opzichte van ruim duizend dode geiten meer in 2023, vergeleken met BTV-3 vrije jaren (2020-2022). Op bedrijfsniveau steeg de sterfte van geiten licht. Er is echter geen significant hogere sterfte van volwassen geiten op bedrijven met blauwtongverschijnselen. De impact van blauwtong op de sterfte bij geiten is significant lager dan op de sterfte bij schapen.
Onderzoeken, rapportages, het laatste nieuws en andere informatie over blauwtong vind je op de dossierpagina van blauwtong.
Dossierpagina van blauwtong