26-3-2025:
In november en december 2024 zijn de jaarlijkse audits uitgevoerd bij vijf willekeurig geselecteerde deelnemers aan het Keurmerk Zoönosen. Het belangrijkste doel van de audits is om het keurmerk meer waarde te geven, ze zijn er dus ten behoeve van alle deelnemers met het keurmerk. Daarnaast leveren de audits waardevolle informatie op welke handvatten geeft voor eventuele verbeteringen en/of verduidelijkingen van de checklist.
Hoe gaat een audit?
Uit de gehele lijst van ongeveer 1700 deelnemers wordt door GD willekeurig een aantal deelnemers geselecteerd. Wanneer je als deelnemer bent geselecteerd, nemen we contact met je op. Na deze afstemming worden je contactgegevens gedeeld met de onafhankelijke partij die de audit uit zal voeren. In dit geval was dat Universiteit Utrecht. De auditeur maakt vervolgens een afspraak met de betreffende deelnemer voor een bedrijfsbezoek. Wanneer de afspraak gepland is, ontvangt de auditeur een kopie van de ingevulde checklist van dat bedrijf van het betreffende jaar. Tijdens de audit wordt de ingevulde checklist vergeleken met de situatie op het bedrijf. Daarnaast worden een aantal zaken met de deelnemer besproken, zoals wat de reden is dat ze deelnemer zijn, hoe ze de checklist invullen en of de vragen van de checklist begrijpelijk zijn. Tot slot maakt de auditeur hier een verslag van en levert deze bij GD in.
Bevindingen audits 2024
Afgelopen jaar zijn vijf deelnemers bezocht voor een audit. Deze betroffen een educatiecentrum, een aantal zorgboerderijen/-instellingen en een kinderboerderij. Alle deelnemers gaven aan dat zij veel mensen ontvangen op het bedrijf, een deel ontvangt ook kwetsbare groepen, en ze willen deze mensen zo goed mogelijk beschermen tegen eventuele zoönosen. De checklist van het Keurmerk Zoönosen helpt hen om maatregelen te nemen en de risico’s zo laag mogelijk te houden. Drie deelnemers gaven aan dat ze gezamenlijk met de dierenarts door de checklist lopen om deze in te vullen. Eén deelnemer gaf aan dat de dierenarts van tevoren al zoveel mogelijk invult en ze gezamenlijk de resterende punten invullen, en één deelnemer gaf aan dat ze zelf de checklist invullen en de dierenarts meekijkt als deze er is.
Wanneer we een vergelijking maken tussen de ingevulde checklist en de daadwerkelijke bedrijfssituatie, dan zijn er drie bedrijven waar geen of een enkele kleine afwijking is gevonden. Zo verkocht één van deze drie bedrijven op het moment van de audit eieren zonder raapdatum, omdat ze nog een nieuw stempelkussen moesten bestellen. Bij twee bedrijven zijn er wat meer verschillen gevonden. Zo hadden beide bedrijven geen vaste quarantainestal terwijl ze wel hadden aangegeven deze te hebben. De deelnemers lieten echter wel zien dat de middelen er waren om deze op te zetten indien nodig. Ook was er bij één van deze bedrijven geen aantoonbaar protocol voor bijt- en krabincidenten of voor abortussen bij kleine herkauwers beschikbaar, in tegenstelling tot wat de ingevulde checklist liet zien. Bij het andere bedrijf was er onduidelijkheid over het wel of niet uitvoeren van bepaalde onderzoeken. De betreffende deelnemers zijn gewezen op de bevindingen die de auditeur heeft gemaakt. Deze hebben verder geen invloed op hun reeds behaalde keurmerk voor dat jaar.
Advies
De deelnemers tijdens deze ronde audits lieten zien dat hun ingevulde checklist over het algemeen goed overeenkwam met de daadwerkelijke situatie. Sommige deelnemers gaven aan niet altijd de checklist samen met de dierenarts in te vullen, terwijl dit wel sterk wordt geadviseerd. Door de checklist samen in te vullen ontstaat ruimte voor verdieping van de vragen en voor discussie. Door vragen uit de checklist te bespreken met je dierenarts krijg je meer inzicht in de risico’s en het voorkomen van zoönosen, gekoppeld aan jouw specifieke bedrijfssituatie. De dierenarts kan je adviseren hoe je het beste maatregelen kunt nemen tegen zoönosen op jouw bedrijf.
We hopen dat de deelnemers die in 2025 geselecteerd worden voor een audit hier ook weer aan mee willen werken. Samen geven we een meerwaarde aan het Keurmerk Zoönosen. De audit betreft dus geen controle van de betreffende bedrijven die worden geauditeerd, maar is bedoeld als een willekeurige check om in te kunnen schatten hoe de checklist wordt ingevuld en in welke mate deze overeenkomt met de praktijk. Hiermee kunnen we de waarde van het keurmerk blijven monitoren.
Meer over het Keurmerk Zoönosen