14-6-2024:
Tijdens het GD webinar op 11 juni over 'Blauwtonguitbraak 2023 en ‘ver-van-ons-bedshow’ ziekten bij (melk)geiten', heeft kleine herkauwer dierenarts Nienke Snijders-van de Burgwal verteld over de blauwtong serotype 3 (BTV-3) uitbraak in 2023 en over de meest recente uitbraak van schapen- en geitenpokken in Europa.
In de periode van 5 september tot en met 4 december 2023 was op 69 (melk)geitenbedrijven een infectie met BTV-3 bevestigd door middel van PCR diagnostiek. Tijdens het webinar zijn de waargenomen verschijnselen en pathologische bevindingen bij herkauwers en de resultaten uit zowel de pilot Blauwtong als de impactanalyse bij (melk)geiten besproken.
Wat is blauwtong?
Blauwtong is een niet-infectieuze virusziekte. De ziekte wordt veroorzaakt door een Orbivirus, dat hoofdzakelijk de binnenzijde van kleine bloedvaten aantast, waardoor oedeem, bloedingen en ulcera kunnen ontstaan. Dieren kunnen elkaar niet onderling besmetten, het virus wordt overgebracht door stekende insecten van het type Culicoides (“knutten”).
Wat zijn de resultaten van de pilot Blauwtong 2023?
In opdracht van LNV is GD aan het begin van oktober 2023 gestart met onderzoek naar de prevalentie, morbiditeit en mortaliteit bij vijf rundvee-, vijf schapen- en drie melkgeitenbedrijven waarbij sprake was van een recentelijk bevestigde blauwtong uitbraak. Gedurende een periode van 12 weken is er wekelijks contact geweest met de houders om een beeld te krijgen van de BTV-3 uitbraak op deze bedrijven. Uit dit onderzoek komt naar voren dat bij gemiddeld 1,1 procent van de zieke geiten blauwtong is geconstateerd. Bij deze geiten is melkproductiedaling, koorts, verkleuring van de uierhuid, stramheid/kreupelheid en verdikte lippen/kop het meest waargenomen. Van de zieke geiten is uiteindelijk 44% overleden. Aan het einde van 2023 blijkt uit bloedonderzoek dat enkel een beperkt aantal geiten antistoffen tegen BTV-3 heeft. Vanwege de ernst van de gemelde infecties bij deze BTV-3 uitbraak in Nederland is in overleg met de Begeleidingscommissie van de Monitoring Diergezondheid Kleine Herkauwers een tiental geiten uitgebreid pathologisch onderzocht. Tijdens pathologisch onderzoek zijn vochtophoping (oedeem) in de longen en onderhuids aan de kop, zweren in de mond en penspijlers, verkleuring van de uierhuid en spierverval (spierdegeneratie) van skeletspieren waargenomen.
Blauwtong impact analyse
Op 5 september 2023 is blauwtong serotype 3 (BTV-3) in Nederland bevestigd. In de impact analyse, wat in opdracht van de Begeleidingscommissie Monitoring Diergezondheid uitgevoerd is, wordt kenbaar welk effect blauwtong afgelopen jaar heeft gehad op de schapen- en geitenhouderij. In 2023 zijn er sinds de uitbraak van BTV-3 ruim 55.000 schapen meer gestorven dan in dezelfde periode van het voorgaande jaar. In de sterftecijfers bij geiten lijkt er geen beduidende toename in sterfte in dezelfde periode te zijn. Lees hierover meer op onze landingspagina over blauwtong.
Uitbraak schapen- en geitenpokken
Met de uitbraak van schapen- en geitenpokken in 2022 en 2023 in Spanje blijkt dat alertheid op ‘ver-van-ons-bedshow’ ziekten belangrijk is. Snelle signalering van houders en dierenartsen en bijtijds melden bij de autoriteiten is van groot belang bij dusdanig besmettelijke ziekten. Sinds 17 mei 2023 zijn geen nieuwe haarden meer waargenomen in Spanje. Hiermee lijkt schapen- en geitenpokken wederom een ‘ver-van-ons-bedshow’. Op onze website vind je meer informatie over deze ziekte.
Blauwtong en schapen- en geitenpokken zijn meldingsplichtige ziekten volgens uitvoeringsverordening (EU) 2018 /1882 van Animal Health Regulation (AHR) (EU) 2016 /429. Elke verdenking van deze ziekten dient te worden gemeld bij de NVWA.