6-9-2022:
Na de eerste uitbraak van H5N1 op een leghennenbedrijf in Zeewolde is het influenzavirus vastgesteld bij 22 legbedrijven, 12 vleeskuikenbedrijven, 4 opfokbedrijven, 5 vermeerderingsbedrijven, 12 eendenbedrijven, 4 kalkoenenbedrijven, en daarnaast nog bij een 22-tal houders van niet-commercieel gehouden pluimvee. Algemeen kan worden gesteld dat bij de uitbraken van hoogpathogene vogelgriep (HPAI) van het subtype H5N1 lokale, verhoogde uitval de belangrijkste indicator is bij (opfok)leg en vleeskuikens, waarbij de klinische verschijnselen variëren en afhankelijk zijn van het stadium van de infectie. Bij vleeseenden is de belangrijkste indicator een daling in de voeropname en bij vleesvermeerderingsdieren wordt productiedaling als meest kenmerkend gezien.
Het beeld varieert tussen de verschillende pluimveetypen. Bij inspectie kan het aangetaste koppel te rustig zijn en zijn er meer zieke en recent gestorven dieren aanwezig dan normaal. Zieke dieren zitten bol en zijn sloom. Aangetaste dieren sterven binnen een paar uur na de eerste verschijnselen. Het beeld kan per aangetast bedrijf of per pluimveesoort verschillen en ernstig worden vertroebeld door de aanwezigheid van andere ziektekiemen of andere problemen. Bij de recente uitbraken lijkt de introductie vanuit een besmet wilde vogelreservoir de belangrijkste risicofactor. Bedrijf-naar-bedrijf-besmetting komt weinig voor. Alleen in pluimveedichte gebieden kan dit zijn opgetreden.
Waarnemingen bij leghennen
Bij besmet geraakte koppels was vaak sprake van een melding op basis van lokaal acuut verhoogde uitval (vaak nog onder de meldingsnorm) en de aanwezigheid van zieke dieren lokaal in de stal (één plek of in één afdeling). In deze vroege fase maakt de rest van het koppel nog niet direct een zieke indruk, is er over het algemeen nog voldoende activiteit in de stal en zijn in het algemeen nog geen afwijkingen in voer- en wateropname, eiproductie en eischaalkwaliteit waarneembaar.
De zieke hennen zijn over het algemeen apathische en dromerig. Ademhalingsverschijnselen en waterige diarree met uitvloeiing uit de cloaca kunnen waargenomen worden. Met regelmaat worden nog dikke koppen en cyanotische kammen gezien. Koorts kan optreden, maar is geen opvallend verschijnsel. De gestorven dieren hebben over het algemeen nog voer en water in de krop en de maag, en er kan vaak nog een ei in de eileider aanwezig zijn. Bij sectie worden afwijkingen van de lever en de milt (zwelling en verlies van consistentie) waargenomen, bloedingen van de onbevederde huiddelen kunnen aanwezig zijn met puntbloedingen in organen (voornamelijk in kliermaag en het vet van het hart), en het borstbeen. In het ovarium vindt resorptie van dooiermateriaal plaats en kunnen bloedingen optreden De aanwezigheid van een geringe hoeveelheid fibrine in de buikholte wordt ook waargenomen, waardoor de verdenking van een bacteriële infectie wordt uitgesproken.
Waarnemingen bij opfokleghennen
Er zijn tot nu toe vier gevallen van AI geconstateerd bij opfokleghennen. De uitval bij deze dieren was laag, maar wel hoger dan de dagen ervoor en enkel in een deel van de stal. De voer- en wateropname bleven op peil en ook de activiteit was niet verminderd. Er waren zeer weinig dieren met ziekteverschijnselen. De zieke dieren zaten bol, hadden een gezwollen kop, blauw- en bleekverkleuring van de kam, en verkleuringen en bloedingen onder de huid van de poten. Bij sectie viel op: beginnende rode luchtpijpen, bloedingen onder de huid rondom de ogen en hak- en voetgewrichten, bloedingen in de kliermaag ter hoogte van de spiermaagovergang, bleke milt en lever.
Waarnemingen bij eenden
Bij vleeseenden werd gemeld dat de dieren rustiger waren dan normaal en dat de voeropname plots sterk daalde (soms met meer dan 50 procent). De uitval nam niet direct sterk toe, maar er waren wel enkele dieren aanwezig met klinische verschijnselen zoals apathie, zenuwverschijnselen en dunne, groene mest. Onduidelijk was of dit veroorzaakt werd door de AI-infectie. Bij vermeerderingseenden zijn recent uitbraken vastgesteld waarbij weinig zieke dieren te zien waren en de besmetting zich voornamelijk uitte door een duidelijke daling van de voer- en wateropname en eiproductie.
Waarnemingen bij vleeskuikens
Bij de getroffen vleeskuikenkoppels viel verhoogde uitval op, in een deel van de stal. Gemiddeld over de hele stal was minder dan 1 procent van de dieren zichtbaar ziek. Veruit de meeste van deze zieke dieren waren algemeen zwak, zonder specifieke klinische verschijnselen. Slechts een klein deel vertoonde luchtwegverschijnselen, zenuwverschijnselen (zoals trillen en kopschudden) en blauwverkleuringen van de kam en poten. Bij sectie zijn subtiele afwijkingen waargenomen, maar zeker niet bij alle dieren. Afwijkingen betroffen roodheid van de luchtpijp, longoedeem, vaatinjectie in het darmscheil, (punt)bloedingen in spieren, in de kliermaag en darmen, bloedingen op het vet rondom het hart, miltzwelling met witte vlekjes en bleke levers. Ook hier geldt dat het beeld ernstig wordt vertroebeld door bijkomende infecties en het moment van melding.
Waarnemingen bij kalkoenen
Bij kalkoenen viel in een vroeg stadium van de ziekte bij alle koppels de verhoogde uitval op. De uitval nam snel toe en al snel was de hele stal stil, sloom en zwak en werd bij veel dieren dunne, groene mest waargenomen. Verder waren er weinig klinische verschijnselen waarneembaar. Bij sectie werden vergrote, vervette levers waargenomen. Daarnaast ook longoedeem, hartzakontsteking en gezwollen milten met een bont aspect. Onduidelijk is of deze afwijkingen onderdeel uitmaken van het ziektebeeld veroorzaakt door H5N1 of veroorzaakt worden door secundaire infecties.