Afrikaanse varkenspest werd voor het eerst ontdekt op 6 september in een monster van een dood wild zwijn in de provincie Västmanland, 145 km ten noordwesten van Stockholm, dicht bij een recycling- en afvalverwerkingslocatie. De Zweedse Landbouwraad heeft op 21-09-23 besloten om het zogenaamde kerngebied af te schermen, dat betekent het gebied waar tot nu toe de positieve gevallen zijn gevonden. De afrastering maakt deel uit van de inspanningen om de infectie onder controle te krijgen. In het besmette gebied zijn sindsdien uitgebreide zoekacties uitgevoerd en er zijn 68 karkassen van wilde zwijnen gevonden die positief waren voor het AVP-virus (stand 05-06-2024; bron: Uppdaterad lägesbild ASF - SVA). Deze maatregelen zijn nu afgezwakt en de resterende populatie wilde zwijnen in deze regio is door gerichte acties verminderd. In de afgelopen twee maanden zijn individuele positieve dieren gemeld uit het voormalige kerngebied, waarbij het uitsluitend ging om skeletdelen. De gedomesticeerde varkenspopulatie is nog vrij van de ziekte.

In Italië is AVP sinds 1978 aanwezig op Sardinië, zowel bij gehouden varkens als in wilde zwijnenpopulaties, maar altijd beperkt gebleven tot het regionale grondgebied. Het betreft hierbij genotype 1 van het virus. De momenteel in Europa verspreidende genotype 2 van het virus werd voor het eerst in september 2023 op Sardinië onder gehouden varkens aangetroffen (bron: Regione Autonoma della Sardegna - Cerca). Op Sardinië is er vooruitgang te zien in de bestrijding van AVP binnen de wilde zwijnenpopulatie en de eerste beperkingsgebieden zijn ingesteld.

In januari 2022 werd het eerste geval buiten Sardinië bevestigd in een karkas van een wild zwijn gevonden in de provincie Piëmont. In de daaropvolgende dagen werd het virus ook gedetecteerd in verschillende karkassen van wilde zwijnen gevonden in de provincie Ligurië. Vier maanden later werd AVP vastgesteld bij een wild zwijn dat dood was gegaan in het natuurreservaat vlakbij Rome, en bij andere karkassen in hetzelfde gebied. Meer dan een jaar later, begin mei 2023, werd de ziekte bevestigd in Calabrië bij wilde zwijnen en gehouden varkens en in Campanië in karkassen van wilde zwijnen, waarmee het de vierde en vijfde regionale cluster binnen Italië vormde (bron: African Swine Fever (arcgis.com)).

In juni 2023 werd AVP ook aangetroffen bij wilde zwijnen in de varkensdichte regio Lombardije in Noord-Italië, eind augustus en in september 2023 werd de ziekte bevestigd bij in totaal negen varkenshouderijen in dezelfde provincie. Alle bedrijven met uitbraken zijn geruimd, evenals de bedrijven die directe contacten hebben gehad met de besmette bedrijven. De regionale overheid Lombardije heeft besloten om varkensbedrijven binnen een straal van 10 km te ruimen. Sinds deze uitbraken is AVP in deze regio niet meer aangetroffen bij gehouden varkens; echter, detecties bij wilde zwijnen aan de rand van de beperkingszones zouden ertoe kunnen leiden dat deze beperkingszones verder uitgebreid moeten worden (bron: African swine fever in Italy (europa.eu)). In 2024 werd AVP gedetecteerd bij 851 wildzwijnen in heel Italië, maar nog niet bij de gehouden varkenspopulatie (Stand: 11-06-2024; bron: Afrikanische Schweinepest | Friedrich-Loeffler-Institut (fli.de)).

In Duitsland werd Afrikaanse Varkenspest (AVP) voor het eerst gedetecteerd in september 2020 in Brandenburg bij een wild zwijn. Op dit moment is het virus tot nu toe in vijf deelstaten bij wilde zwijnen populatie aangetroffen: Brandenburg, Sachsen (voor beide laatste detectie in juli 2024), Mecklenburg-Vorpommern (laatste detectie in oktober 2022), Hessen (eerste detectie in juni 2024), en Rheinland-Pfalz (eerste detectie in juli 2024). In totaal is het virus sinds 2020 al bij 5.786 wilde zwijnen gedetecteerd, in 2024 zijn tot nu toe 176 wilde zwijnen positief getest (Stand 13-07-2024; bron: TSIS - TierSeuchenInformationsSystem (fli.de)). Van de getroffen gebieden in Oost-Duitsland kan verdere verspreiding naar het westen nog steeds worden voorkomen en toont het succes van de samenwerking tussen jagers, boeren, dierenartsen, de overheid en andere stakeholders. De uitbraak in Hessen en Rheinland-Pfalz is enkele honderden kilometers verwijderd van deze uitbraak en wijst daarom op een lokale introductie van het virus. De bevoegde autoriteiten van de deelstaten namen onmiddellijk beschermingsmaatregelen, en er worden momenteel nog regelmatig positieve gevallen gemeld in de restrictiezone.

De eerste uitbraak onder gehouden varkens vond plaats in juli 2021 in Brandenburg. Sindsdien zijn er negen andere uitbraken geweest onder gehouden varkens, in totaal vijf bedrijven in Brandenburg, twee bedrijven in Mecklenburg-Vorpommern (2021 en juni 2024), één bedrijf in Baden-Württemberg (2022), één bedrijf in Niedersachsen (2022), en één bedrijf in Hessen (juli 2024). De uitbraken in Niedersachsen en Baden-Württemberg tonen aan dat het virus zich ook binnen het land aanzienlijk kan verspreiden en benadrukken het belang van biosecuritymaatregelen. De uitbraak in Hessen heeft plaatsgevonden op een bedrijf nabij de positieve vondsten van wilde zwijnen.

In 2014 werden de eerste gevallen van AVP gemeld in het oosten van het land, zowel bij gehouden varkens als in wilde zwijnen populaties. Sinds november 2019 zijn er ook gevallen van ASP bij wilde zwijnen in het westen van Polen bevestigd. De eerste meldingen kwamen ongeveer 80 kilometer van de Duits-Poolse grens vandaan. Er is inmiddels een grensoverschrijdende besmettingszone met Duitsland. In 2024 zijn tot nu toe 870 gevallen gemeld bij wilde zwijnen en 5 gevallen bij gehouden varkens (Stand: 11-06-2024; bron: Afrikanische Schweinepest | Friedrich-Loeffler-Institut (fli.de)). Deze gevallen beperken zich tot het westelijke en oostelijke deel van het land, met een vrije zone in het midden van het land. Het beleid ondersteunt boeren actief door te investeren in bioveiligheid om de verspreiding van de Afrikaanse varkenspest te voorkomen.

Een uitbraak van AVP bij wilde zwijnen, die voor het eerst in juni 2017 in het oosten van de Tsjechische Republiek werd vastgesteld, kon worden ingedamd door intensieve maatregelen, zodat de Tsjechische Republiek de AVP-uitbraak in februari 2019 als uitgedoofd verklaarde in overeenstemming met de EU-regelgeving. Begin december 2022 werd AVP opnieuw geïntroduceerd in de Tsjechische Republiek, en wel in het noorden van het land, dicht bij de Poolse grens. In 2024 zijn tot nu toe 18 gevallen gemeld bij wilde zwijnen en geen gevallen bij gehouden varkens (Stand: 11-06-2024; bron: Afrikanische Schweinepest | Friedrich-Loeffler-Institut (fli.de)). Alle stakeholders werken samen om de uitbraak lokaal te beperken.