Dossier Vogelgriep

Sinds oktober 2021 is in Nederland regelmatig vogelgriep vastgesteld bij wilde vogels en bedrijven. Dit geldt ook voor andere Europese landen. Het gaat meestal om het type H5N1. Uiterst hygiënisch werken en direct en juist te handelen bij een verdenking is hierbij van groot belang. In dit dossier vind je de laatste informatie over vogelgriep in Nederland, hiervoor werkt GD nauw samen met AVINED, het ministerie van LVVN, WBVR en de faculteit Diergeneeskunde. Ook bevat het dossier tips, handige links en kun je de webinars terugkijken die we samen met AVINED voor pluimveehouders, dierenartsen en andere erfbetreders hebben georganiseerd.
Nieuws over vogelgriep
Veterinaire updates
Laatste update: 21 februari 2025
(Bedrijf bezocht door NVWA-specialistenteam op 18 maart 2025)
Bedrijfs-/koppelgegevens
Het betreft een vleeskalkoenenbedrijf met vijf stallen met in totaal 27.000 dieren en drie leeftijden (1, 9 en 17 weken).
Reden van bezoek
Verhoogde uitval in de stal met 2.000 dieren van 17 weken leeftijd. In de ochtend was er sprake van 3 dode dieren, en tegen het einde van de middag was de uitval inmiddels opgelopen tot 30 dieren, waarna een melding is gedaan.
Algemene indruk/koppelbeoordeling
Bij inspectie om 21.00 uur opnieuw 30 dode dieren. Ook was er sprake van 5% bolzittende en 5% liggende dieren. De meerderheid van de dode dieren lagen achter in de stal. Verder was er sprake van dunne mest en de dieren voelde warm aan. Eveneens werden ademhalingsproblemen waargenomen.
Sectiegegevens
Bij sectie was er sprake van pericarditis, bloederige longontsteking, bloedingen in het darmscheil en serumachtig vocht (vaatlekkage) in de buikholte.
Overige informatie
Het bedrijf is reeds eerder door vogelgriep getroffen in 2003.
(Bedrijf bezocht door NVWA-specialistenteam op 17 februari 2025)
Bedrijfs-/koppelgegevens
Het bedrijf ligt binnen de 1 km-zone van het bedrijf waar eind januari HPAI is vastgesteld. Het betrof een koppel leghennen van circa 21 weken oud. De biosecurity op het bedrijf was niet optimaal.
Reden van bezoek
Op donderdag 13 februari kampte het bedrijf met een stroomstoring, waarbij voer, water en licht even tijdelijk uitvielen. Tijdens het uitvallen van het licht zijn er een aantal hennen op een hoop gevlogen wat tot wat uitval heeft geleid. In de dagen daaropvolgend werd een dagelijkse uitval van circa 8 tot 16 hennen waargenomen. De uitval die werd gevonden voorafgaand aan het bezoek (op de dag van het bezoek), bevond zich met name in het een-na-laatste compartiment. De uitval in de voorafgaande dagen bevond zich door de gehele stal (met name bovenop het volièresysteem). De voeropname was vlak na de stroomstoring lager dan normaal. Gedurende het weekend herstelde dit weer.
Algemene indruk/koppelbeoordeling
Het betrof een alert, levendig koppel. Gedurende de stalronde werd één dode hen en een enkele zieke hen aangetroffen.
Sectiegegevens
De zes onderzochte hennen verkeerden in goede conditie met een juveniel tot opstartend ovarium. Bij vier van de zes dieren werden geen afwijkingen waargenomen, behalve nierzwelling en bij twee dieren een pericarditis. Eén dier vertoonde een beeld van uitdroging. Twee van de zes hennen vertoonden bloedingen rond het hakgewricht, oedeem van de kopversierselen en conjunctivitis. Op sectie werden puntbloedingen door het gehele lijf en een verdikte wand van de kliermaag met uitgebreide bloedingen hierin waargenomen.
(Bedrijf bezocht door NVWA-specialistenteam op 30 januari 2025
Bedrijfs-/koppelgegevens
Het betreft een legbedrijf met twee stallen: een kleine stal met 4.500 Brown Nick-leghennen van 48 weken oud en een grote stal met 21.156 Dekalb Wit-leghennen van 28 weken oud, 98% productie.
Reden van bezoek
Verhoogde uitval: tot drie dagen voor het bezoek 0 tot 2 doden per dag, de dag erna 6, de dag voor het bezoek 34, op de ochtend van het bezoek 31.
Algemene indruk/koppelbeoordeling
Ten tijde van het bezoek gelijke uitval als in de ochtend en tientallen zieken. Eerste twee afdelingen geen verschijnselen, in afdeling 3 enkele tientallen doden en zieke hennen, vanaf de ochtend van het bezoek ook eerste dode en zieke hennen in afdeling 4. Voer- en wateropname, en productie waren nog normaal, het koppel zelf (Dekalb Wit-koppel) was levendig. Zieke dieren: meesten hadden gezwollen lellen, minder dieren met gezwollen sinussen en wat cyanose op kam. Dode dieren: vele met dikke lellen (oedeem).
Sectiegegevens
Sectie uitgevoerd op vijf dieren: 5x dikke lellen (oedeem), 5x acute degeneratie ovarium, 1x enkele puntbloedingen op epicard, verder geen afwijkingen te zien. Geen aanwijzingen voor een bacteriële component.
(Bedrijf bezocht door NVWA-specialistenteam op 7 december 2024)
Bedrijfs-/koppelgegevens
Het betreft een bedrijf met drie stallen met trager groeiende vleeskuikens van 53 dagen oud en in totaal 63000 dieren.
Reden van bezoek
Melding op basis van teveel uitval in één stal met 23.000 dieren. Op 6 december was er sprake van 23 dieren uitval. Op de ochtend van 7 december is er gemeld in verband met uitval, waarbij ook verkleuring (cyanose) van de poothuid waargenomen was.
Algemene indruk/koppelbeoordeling
Aan het eind van de middag werden bij inspectie 150-200 dode dieren (uitval gehele dag) waargenomen, bij een enkel dier was sprake van cyanose van de poothuid. De uitval was lokaal, over de breedte van de stal (alle gangen). De rest van het koppel was levendig en in het koppel was geen/nauwelijks sprake van zieke dieren of ziekteverschijnselen. De voer-/wateropname op 6 december en de dag van de melding was boven de norm.
Sectiegegevens
Bij sectie was er sprake van een volle krop. Het sectiebeeld was aspecifiek, er werd pneumonie en pericarditis gezien, tevens gezwollen levers en milten, en in een enkel geval met bloedingen in de lever.(Bedrijf bezocht door NVWA-specialistenteam op 17 november 2024)
Bedrijfs-/koppelgegevens
Het betreft een bedrijf met biologische leghennen van ongeveer 54 weken in één stal met aan beide zijden uitloop. Het bedrijf bevindt zich in een watervogelrijk gebied. De biosecurity was vrij goed op orde.Reden van bezoek
Op 16 november was de uitval licht verhoogd (15 dieren ten opzichte van 4 op een koppel van 23.000 dieren) en heel lokaal. Op de dag van het bezoek was er uitval van rond de 100 dieren. De voer- en wateropname waren niet afwijkend, evenals de eiproductie.
Algemene indruk/koppelbeoordeling
Bij inspectie aan de linkerzijde van de stal geen bijzonderheden, rechterzijde aan de kant van de voorruimte was een enkel ziek dier te zien. Naar achteren toe nam de uitval en het aantal zieke dieren sterk toe. De hennen waren stiller, en zieke dieren zaten te treuren, zaten bol en waren lusteloos. Er waren enkele dieren met conjunctivitis. Bij monstername viel waterige diarree op. Er waren dode hennen met cyanose aan de kam en lellen. Alle hennen (ook de dode) hadden een goed gevulde krop.
Sectiegegevens
Bij sectie werden geen bijzonderheden waargenomen, wel wat vergrote milten en een paar dieren met vergrote levers met bloeding.Aanvullend onderzoek
Uit typering door WBVR blijkt het een H5N1-virus te zijn. De aanvullend analyses laten zien dat er gelijkenis is met isolaten van de uitbraken in Oost-Europa. Meer informatie volgt via de bekende kanalen.GD heeft veel deskundigheid op het gebied van aviaire influenza. Heeft u vragen over vogelgriep? Neem contact op met een van onze experts.
Op zoek naar meer informatie over vogelgriep? Hiernaast vind je het veterinaire dossier van GD met dierziekte informatie, tips voor een goede bedrijfshygiëne én de dossiers over vogelgriep van AVINED, het ministerie van LNV en WBVR.
Als mogelijk vogelgriep heerst op een bedrijf komt in korte tijd veel op een veehouder en zijn of haar gezin af. Open dan de tijdlijn "Verdenking vogelgriep: wat nu?". In dit fictieve voorbeeld geven we aan de hand van een tijdlijn inzicht in wat er gebeurt bij een verdenking van vogelgriep.
Webinar 'Vogelgriep in Nederland: update en biosecurity-tips'
14 september 2022
Kees de Jong (AVINED), Nancy Beerens (WBVR), Wim Pelgrim (LNV) en Willem Dekkers (GD) nemen jullie mee in de actuele situatie van vogelgriep in Nederland, de verwachtingen voor komende winter, het belang van bioveiligheid met praktische tips en de stand van zaken rondom vaccinatie. Dit webinar werd georganiseerd door GD en AVINED in samenwerking met Wageningen Bioveterinary Research en ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit.