Een vijf maanden oude vrouwelijke Europese Korthaar werd in de praktijk aangeboden voor onderzoek wegens uitgebreide huidlaesies op de kop. Deze huidlaesies, bestaande uit pyodermie, pustels en crustae, zaten met name ter hoogte van de mucocutane overgangen van de lippen, op de kin (zie foto’s 1 en 2) en perioculair (foto 3). Ook waren crusteuze laesies aanwezig aan de binnenzijde van de oorschelp en in de externe gehoorgang (zie foto 4).
Foto 1: Crusteuze laesies met sterk verdikte periorale huid.
Foto 2: De laesies zijn goed omschreven met uitbreiding naar de kin.
Foto 3: Ook perioculair zijn goed omschreven bruine laesies aanwezig.
Foto 4: Goed omschreven crusteuze laesies aan de binnenzijde van de oorschelp en in de gehoorgang, met adhesie van veel keratine-bevattend materiaal.
Volgens de eigenaar had de kitten een normale eetlust en waren er geen verschijnselen van jeuk. Wel viel op dat ze teruggetrokken en timide was. Er werd een behandeling met clindamycine en laaggedoseerde glucocorticosteroïden gestart. Toen er na deze behandeling geen verbetering van de laesies optrad, werden vier dagen na het starten van de behandeling huidbiopten van de laesies van de lip en het oor genomen.
De histopathologie werd gekenmerkt door hyperplasie van de epidermis en het epitheel van de haarfollikels, met verspreid aanwezige hypereosinofiele keratinocyten met karyopyknose, suggestief voor apoptose, omringd door neutrofiele granulocyten en macrofagen (neutrofiele murale en luminale folliculitis). Oppervlakkig verspreid werden serocellulaire korsten met neutrofielen, enkele eosinofiele granulocyten, kernpuin en verspreid parakeratotische hyperkeratose aangetroffen. De oppervlakkige dermis bevatte een gering tot matig perivasculair tot interstitieel infiltraat met neutrofiele granulocyten, lymfocyten, enkele mestcellen en eosinofiele granulocyten. Virale insluitlichaampjes waren niet aanwezig. Op basis van de PAS-kleuring werd geconcludeerd dat er geen oorzakelijke schimmels of gisten aanwezig waren.
Foto 5: Histopathologie: necrotiserende murale en luminale ontsteking van het epitheel van de haarfollikels.
Foto 6: In het epitheel van de haarfollikels en de epidermis zijn opvallend veel eosinofiele, enigszins gekrompen keratinocyten met karyopyknose en karyorrhexis (zie pijlen), kenmerkend voor deze entiteit. Deze apoptotische keratinocyten zijn caspase 9-positief.
Het histopathologische en klinische beeld past bij proliferatieve en necrotiserende otitis van kittens (syn. proliferative and necrotizing otitis of kittens). Deze entiteit komt zelden voor en niet alleen bij kittens, zoals men vroeger dacht, maar ook bij volwassen katten tot twaalf jaar. Hoewel de oorzaak onbekend is, denkt men dat de laesies op een immuun-gemedieerd proces duiden, waarbij apoptose van keratinocyten optreedt. Mannelijke dieren lijken gepredisponeerd (16 van de 22 beschreven gevallen). De laesies bestaan uit hyperkeratotische, erythemateuze, goed omschreven plaques in de gehoorgang, aan de binnenzijde van de oorschelp, soms ook perioculair en perioraal, en ontstaan opvallend snel. De plaques kunnen goudkleurig tot donkerbruin zijn, met adhesie van veel keratine en soms met ulceratie en bloeding. De laesies neigen tot bilaterale symmetrie. Ook zijn gegeneraliseerde laesies beschreven. In sommige gevallen treedt spontane regressie op; indien dit niet het geval is en afwachten geen optie is, zoals bij deze patiënt door de ernst en uitgebreidheid van de laesies, is therapie met tacrolimus-zalf of cyclosporine een goede optie.
Na het nemen van de huidbiopten werd de dosering van de glucocorticosteroïden verhoogd, met binnen enkele dagen een verbetering van de laesies als gevolg. Na het stellen van de diagnose werd de behandeling met glucocorticosteroïden langzaam afgebouwd. De laesies werden lokaal behandeld met tacrolimus-zalf, met een spectaculair resultaat (zie foto 7, 8 en 9). Een maand na de diagnose was alleen in de gehoorgang nog een kleine laesie aanwezig. Het viel de eigenaar daarnaast ook op dat de kitten ook veel levendiger en speelser was.
Foto 7.
Foto 8.
Foto’s 7, 8 en 9: Eén maand na de diagnose: de glucocorticosteroïden zijn afgebouwd, de kat reageerde opvallend goed op de lokale behandeling met tacrolimus. Alleen in de gehoorgang zijn nog enkele kleine laesies aanwezig.
Literatuur:
1. Gross T.L. IPJ, Walder E.J., Affolter V.K. Necrotizing Diseases of the Epidermis. In: T.L. G, editor. Skin Diseases of the Dog and Cat, Clinical and Histopathologic Diagnosis. 2nd ed: Blackwell Science; 2005. p. 79-80
2. Muller GK, Robert. Muller and Kirk's Small Animal Dermatology. 7th ed: Elsevier; 2013. 938 p. 748-749
Met dank aan Elisa Kroeze en Natasja Vodegel van Kattenkliniek Felicare in Soest voor het inzenden van de huidbiopten en de macroscopische foto’s van de laesies en de eigenaar voor het opsturen van de foto’s na de behandeling.