- Home
- Diergezondheid
- Onderzoek
- Onderzoeken-rundvee
- Udder-Cleft-Dermatitis
Udder Cleft Dermatitis
Udder Cleft Dermatitis (UCD) is een regelmatig voorkomende aandoening van de uier bij melkgevende koeien. De aanpak van UCD begint met het tijdig herkennen en behandelen van milde gevallen, daarom vindt ZuivelNL het belangrijk om hier extra aandacht aan te besteden. In opdracht van ZuivelNL deden wij een onderzoek naar Udder Cleft Dermatitis (UCD). Op deze pagina vind je praktische informatie en handige tools die ontwikkeld zijn binnen dit onderzoek.
UCD is een ontsteking van de huid ter hoogte van de vooruier. Meestal begint de aandoening tussen de twee voorkwartieren en/of op de overgang van de voorkwartieren naar de buikhuid. UCD is iets anders dan ‘uiersmet’. Dit wordt vaker gezien bij vaarzen met veel oedeem of zucht in de uier en bevindt zich op de uierhuid van de achterkwartieren en de huid van de liezen tussen de achterbenen en uier.
De ernst van UCD varieert van mild tot ernstig. In milde gevallen is er sprake van (matige) aantasting van de huid, zoals roodheid, kaalheid, vochtophoping of kleine korstjes, maar is deze nog wel intact. In ernstige gevallen kan de ontsteking de huid doorbreken. Dit kan leiden tot complicaties, zoals ontsteking van de bloedvaten. Ontstoken bloedvaten kunnen bloedstolsels met bacteriën verspreiden naar andere organen, zoals de longen, wat fatale gevolgen kan hebben.
Hoeveel dieren milde of ernstige UCD hebben verschilt per bedrijf. Dieren die eenmaal UCD hebben, komen er niet eenvoudig vanaf. De kans op spontane genezing is laag, waardoor deze dieren vaak langdurig een milde of ernstige vorm van UCD hebben. UCD wordt voornamelijk gezien bij koeien vanaf de derde lactatie. Ondanks de locatie dicht bij de uier leidt het niet tot een verhoogd celgetal.
Video: Hoe herken en behandel je UCD?
Hoe kun je UCD herkennen? En hoe kun je dit het beste behandelen? Betsie Krattley, voormalig rundveedierenarts bij GD, vertelt het in deze video van Boerderij.
Risicofactoren
Er zijn meerdere wetenschappelijke onderzoeken in de wereld uitgevoerd naar het vaststellen van risicofactoren op dier- en bedrijfsniveau. Hiermee is tot nu toe geen duidelijke oorzaak-gevolgrelatie vastgesteld. Ook lijkt het niet aannemelijk dat er één specifieke kiem een primaire rol speelt in het ontstaan. Daarom gaan we er vooralsnog vanuit dat de oorzaak van het ontstaan van milde UCD mechanisch is, bijvoorbeeld door schuring, (korte en/of stekelige) beharing rond de uier, vocht en warmte. De beschadigingen die ontstaan kunnen een ingang zijn voor bacteriën, waardoor een ernstigere vorm van UCD ontstaat. De vorm van de uier en de hoek tussen buikhuid en uier zou van invloed kunnen zijn en wordt mede beïnvloed door genetica en melkproductie. Zo komt UCD vaker voor bij koeien met een diep uier.
Aanpak
De aanpak van UCD op melkveebedrijven begint met tijdig herkennen en behandelen van milde gevallen. Het monitoren van de hele koppel is belangrijk om milde gevallen op te sporen. Door deze milde gevallen adequaat te behandelen (en te genezen) helpt om ernstige gevallen te voorkomen. De locatie van de huidaantasting is moeilijk zichtbaar. Om dieren goed te controleren is een spiegeltje op een stok of selfie stick nodig. Dit kan tijdens het melken of door de koeien periodiek vast te zetten aan het voerhek.
Score 0: geen UCD
Er zijn geen zichtbare afwijkingen aan de huid.
Score 1: milde UCD
De huid is intact. Roodheid, kaalheid, vochtophoping of kleine korstjes.
Score 2: enstige UCD
De huid is niet intact. Er is sprake van een open wond.
Behandeling
De behandeling van UCD bestaat uit de volgende stappen:
- Schoonmaken van de huidaantasting met povidonjodiumoplossing /-shampoo (geen tinctuur!).
- Vuil, haar en losse korsten voorzichtig verwijderen;
- De huid drogen met een papieren doek;
- Probeer bloeden te voorkomen;
- Insmeren met een milde, niet vette zalf;
Er is voor runderen een in Nederland geregistreerde zalf beschikbaar op basis van het enzym algino-gel waarvan een positief effect is aangetoond op het herstel van ernstige UCD (Van Werven et al., 2018)
Prognose
Ernstige gevallen van UCD hebben meer kans op complicaties. Het herstel duurt langer en de kans op volledig herstel is kleiner. Bovendien is er meer kans dat de aandoening later weer terugkomt. Het herstel van grote wonden kan soms wel weken tot maanden duren. De grootte van de wond zegt niet altijd iets over de aantasting van onderliggende weefsels en vaatstructuren. Het is daarom belangrijk om ook de milde gevallen op te sporen en direct met de nodige zorg te behandelen, zodat ze kunnen genezen en niet verder ontwikkelen tot een ernstig geval.
Dag 0
Na 2 weken
Na 4 weken
Na 6 weken
Na 8 weken
Bron foto's: Steven Sietsma, ULP Harmelen |