Koper is een onderdeel van diverse enzymen die in veel gevallen ook werken als antioxidant. Een antioxidant vangt agressieve stoffen (vrije radicalen) weg die schade kunnen veroorzaken aan cellen en weefsels. Deze vrije radicalen worden gevormd tijdens de celstofwisseling, bij immuunreacties en bij blootstelling aan bepaalde gifstoffen. De koperbevattende enzymen hebben diverse functies, waarvan de vier belangrijkste zijn: opname van ijzer uit de darm (ceruloplasmine), weerstand (koper-zink-superoxide dismutase), collageenvorming in de botten (lysyloxidase) en pigmentvorming van haren (tyrosinase). 

Welke klachten zijn er bij tekort?

Bij een kopertekort kunnen weerstandsproblemen ontstaan. Koeien zijn dan gevoeliger voor infecties. Maar een slechte opstart na kalven, een lagere melkproductie en/of verminderde vruchtbaarheid kunnen optreden als gevolg van een kopertekort. Er kunnen ook afwijkingen in (het pigment van) het haarkleed zichtbaar zijn. Bij groeiende jonge dieren kunnen botafwijkingen ontstaan. Als droge koeien een kopertekort hebben, kan zich dit uiten in slappe en/of doodgeboren kalveren. 

Welke klachten zijn er bij overmaat? 

Ook bij een overmatige koperopname kan weerstandsvermindering optreden waardoor koeien gevoeliger zijn voor infecties. De lever kan minder goed gaan functioneren bij een overmatige koperopname, omdat het koper in de levercellen wordt opgeslagen (koperstapeling).  Het functioneren van de lever en/of het optreden van schade aan de levercellen kan worden onderzocht met het Pakket Leverfunctie, waarbij onder andere de concentratie leverenzymen in serum wordt bepaald. Bij ernstige leverschade kan bloedarmoede ontstaan, omdat er te weinig bloedcellen worden aangemaakt. Koperconcentraties in het bloed kunnen te hoog worden als er een grote hoeveelheid koper wordt opgenomen of als levercellen dusdanig beschadigd raken dat het opgeslagen koper uit de beschadigde levercellen vrijkomt in het bloed. Dit kan schade aan rode bloedcellen veroorzaken en leiden tot grootschalige kapotgaan van rode bloedcellen. Dit leidt tot rode urine, geelzucht, nierschade en sterfte. 

Welke interacties bij opname en in lichaam zijn bekend?

Koper wordt via de darmen opgenomen en in de lever in de vorm van een eiwitverbinding opgeslagen. Voordat het wordt opgenomen, moet het in een oplosbare vorm in de darmen zijn. Molybdeen en zwavel, en in minder mater ijzer en zink, hebben een remmend effect op de koperabsorptie. Daarnaast wordt van een sterk positieve OEB (onbestendig eiwit balans) en het calciumniveau in de voeding aangegeven dat het enige invloed op de absorptie kan hebben.

Welke onderzoeken biedt GD aan voor koper? 

Wij hebben meerdere producten waarbij koper wordt bepaald. Onderstaand wordt een overzicht gegeven van deze producten en de andere bepalingen die daarbij tegelijk met de bepaling van koper onderzocht worden. 

Materiaal	Product	Bepalingen
Tankmelk	Mineralencheck	Koper, selenium, zink, jodium, molybdeen en fosfor
Bloed	Pakket Spoorelementen	Koper, selenium, zink en jodium
Leverbiopt	Pakket zware metalen en mineralen	Arseen, cadmium, chroom, koper, kobalt, ijzer, lood, mangaan, molybdeen, nikkel, selenium, vanadium en zink
In geval van verdenking op overmaat / vergiftiging
Serum	Pakket Leverfunctie	AST, GLDH, gGT, totaal bilirubine, albumine en NEFA