4-8-2023: 

Mycoplasma synoviae (Ms) komt voor bij kippen en kalkoenen. Subklinische infecties met Ms komen vaak voor. Er zijn ook Ms-stammen die op zichzelf ziekmakend zijn. Naast stammen die affiniteit hebben met het ademhalingsapparaat en subklinische infecties veroorzaken, zijn er ook stammen die voorkeur hebben voor gewrichten en de eileider (oviduct). Deze gewrichtsstammen kunnen leiden tot ontsteking van de gewrichten en pezen. Ze zijn met name zeer schadelijk voor de vleeskalkoenensector en veroorzaken economische schade.

In 2005 zijn ook stammen beschreven die een voorkeur hebben voor het legapparaat. Deze oviduct-stammen veroorzaken afwijkingen aan de eischaalpunt, zoals glazige punt-eieren (GPE) en leiden tot verhoogde breuk en indirecte en directe eiproductiedaling. Deze stammen zijn dus met name schadelijk voor eierproducerend pluimvee.

In het eerste kwartaal van 2022 ontving GD afwijkende eieren samen met niet-afwijkende eieren van eenzelfde koppel leghennen. Bij de afwijkende eieren was sprake van een afwijkende eipuntschaal en op basis van schouw was een duidelijke grens te zien tussen de abnormale eischaal van de eipunt en de normale eischaal van de rest van het ei. De aanwezigheid van Ms in de eischaalvliezen van de afwijkende eipuntschaal werd met een Ms-PCR bevestigd. In de niet-afwijkende eieren was de Ms-PCR negatief. Op basis van genetisch onderzoek bleek dat het geen nieuwe stam betrof, maar een stam die frequent in Nederland is aangetoond.

Foto: Glazige punteieren

Wat kun je doen?

Mycoplasma’s zijn gevoelig voor ontsmettingsmiddelen en uitdroging. In een lege, schone, droge stal overleven ze dan ook niet lang. Gehuld in ei-resten of ander materiaal kunnen ze echter dagen tot weken overleven. Korte tijd na het besmetten van een kip zitten de kiemen namelijk al in de luchtwegen en in de luchtzakken. Medicijnen zijn daar niet voldoende effectief. Behandeling tegen mycoplasma’s is daarom nooit afdoende; de besmetting blijft aanwezig in het koppel. Een aantal maatregelen voorkomt problemen door mycoplasma-besmettingen:

• Betrek kuikens of opfokhennen van mycoplasmavrije bedrijven. Dit is te controleren door vóór overplaatsing van dieren bloedmonsters of swabs te laten onderzoeken.
• Handhaaf een zodanige bedrijfshygiëne dat de besmetting niet wordt binnengesleept via personen, gereedschap of andere materialen. Direct en indirect contact met besmette koppels moet worden vermeden. Het hergebruik van pulptrays wordt sterk ontraden.
• Voorkom insleep vanuit de omgeving. Weer wilde vogels door alle inlaten te voorzien van gaas. Ook sierpluimvee hoort niet in de buurt van de stal te kunnen komen. Een goede windsingel kan het overwaaien van stof vanaf pluimveebedrijven in de naaste omgeving aanzienlijk beperken. Dit houdt meteen ook andere ziektekiemen tegen.
• Het is mogelijk om te vaccineren tegen mycoplasma. Hiermee kun je het risico op besmetting verlagen en wanneer er toch een besmetting plaatsvindt, wordt de omvang van de schade en de uitscheiding van mycoplasma verminderd.

Meer over Mycoplasma