13-4-2021: 

Europese regelgeving rond diergezondheid klinkt soms ver weg van uw bed. Toch heeft het ook consequenties voor de varkenshouderij. De nieuwe Animal Health Regulation (Europese diergezondheidsverordening) treedt op 21 april in werking. Hoe is deze regelgeving ontstaan en wat betekent het voor u? Marieke Augustijn legt het uit. Zij was vanuit GD jarenlang betrokken bij de diergezondheidsmonitoring en daarmee bij de nieuwe regelgeving.

Marieke: “De Europese regelgeving rond diergezondheid was op sommige gebieden verouderd en versnipperd over vele richtlijnen en besluiten. Dus heeft de Europese Commissie deze onder de loep genomen en met de lidstaten besloten welke dierziekten moeten worden gemeld, van welke dierziekten we vrij willen zijn, waar we als EU op inzetten met monitoring, welke handelseisen er gelden en nog veel meer.”

Categorieën dierziekten
In 2016 hebben alle lidstaten de nieuwe Animal Health Regulation omarmd. Er zijn vijf dierziekteklassen opgesteld: A tot en met E (zie tabel). Marieke: “A-ziekten willen we in de EU niet hebben, denk aan de Afrikaanse varkenspest. Dat is nu binnengekomen, maar we willen zo snel mogelijk weer vrij worden. Als lidstaat heb je de plicht om een A-ziekte direct te bestrijden. De B-ziekten komen in delen van de EU voor en vastgelegd is dat de EU daar geleidelijk vrij van wil worden. Voor C-ziekten mag een lidstaat zelf bepalen of ze er vrij van wil worden en regels opstellen om deze vrijstatus te behouden, zoals de ziekte van Aujeszky. D-ziekten zijn de handelsziekten waar geen vrijstatus voor aangevraagd kan worden; maar wel handelseisen aan gesteld mogen worden. PRRS valt in deze categorie. E-ziekten zijn de meldingsplichtige dierziekten: dat wil zeggen alle eerder genoemde categorieën A tot en met D en daarnaast nog een aantal dierziekten, die gemeld moeten worden maar waarvoor geen extra regels gelden.”

In de praktijk
PRRS valt vanaf 21 april 2021 in de D-categorie en SVD (Swine vesicular disease, blaasjesziekte) is van de lijst verdwenen. Marieke: “Dit heeft gevolgen voor bijvoorbeeld KI-stations. In het intraverkeer (de handel van dieren en dierlijke producten tussen EU-landen) kunnen eisen worden gesteld, bijvoorbeeld over testbeleid. Voor KI-organisaties die sperma willen exporteren is het verplicht om PRRS-vrij te zijn en is voorgeschreven hoe vaak en met hoeveel monsters dit onderzocht moet worden. SVD was bestrijdingsplichtig, omdat de klinische verschijnselen op MKZ lijken. Inmiddels kunnen we door de PCR-test binnen enkele uren uitsluiten dat het MKZ is en is het gerechtvaardigd om SVD van de lijst met aangifteplichtige ziekten af te halen.

Tabel: Dierziektecategorieën en bijbehorende regelgeving

Categorie*	Welke ziekten?	Regelgeving
A	Ziekten die gewoonlijk niet in de EU voorkomen en waarvoor onmiddellijk uitroeiingsmaatregelen moeten worden genomen. Bijvoorbeeld: klassieke varkenspest, Afrikaanse varkenspest en Mond en klauwzeer	Regels over waakzaamheid en paraatheid voor ziekten, ziektebestrijdingsmaatregelen en compartimentering.
B	Ziekten die moeten worden bestreden in alle lidstaten met als doel ze in de hele EU uit te roeien.	Verplichte uitroeiing, regels over ziektevrije lidstaten en zones, compartimentering en ziektebestrijdingsmaatregelen.
C	Ziekten die relevant zijn voor sommige lidstaten en waarvoor maatregelen nodig zijn om te voorkomen dat zij zich verspreiden naar andere delen van de EU. Bijvoorbeeld: Aujeszky	Optionele uitroeiing, regels over ziektevrije lidstaten en zones, compartimentering en ziektebestrijdingsmaatregelen.
D	Ziekten die maatregelen vergen om te voorkomen dat zij zich verspreiden. Bijvoorbeeld: PRRS	Regels over verplaatsing binnen de EU, invoer en uitvoer.
E	Ziekten die bewaking vergen binnen de EU.	Regels over melding, rapportage en bewaking.

*Categorie A-, B- en C-ziekten zijn ook aangewezen als D-ziekten en alle ziekten zijn aangewezen als E-ziekten.