Veelgestelde vragen over Mastitis Tankmelk en Bedrijfsantibiogram Mastitis

Mastitis Tankmelk is onderzoek naar mastitisverwekkers via uw tankmelk. De 7 belangrijkste (groepen) mastitisverwekkers worden regelmatig en volledig automatisch in beeld gebracht. Het gaat om de volgende veroorzakers van klinische mastitis of een verhoogd celgetal:

• Streptococcus agalactiae
• Staphylococcus aureus 
• Omgevingsstreptokokken
• Streptococcus uberis
• Streptococcus dysgalactiae
• Coliformen 
• Klebsiella spp.

Het tankmelkmonster dat door uw RMO-chauffeur standaard wordt genomen wordt automatisch onderzocht in het laboratorium van GD. U hoeft hier dus zelf niets voor te doen.

Met dit tankmelkonderzoek heeft u op een eenvoudige manier in één oogopslag het overzicht van uw hele koppel. U houdt automatisch een vinger aan de pols. En als een bacterie piekt bent u er op tijd. Het bijbehorende advies helpt u in de te nemen maatregelen om zo een mogelijke toename van mastitis te voorkómen. Het effect van de genomen maatregelen (een afname van het aantal mastitiskiemen) is door middel van een volgende tankmelkuitslag te controleren. 

Mastitis Tankmelk geeft u daarnaast informatie over uw bedrijfshygiëne en melktechniek en vergelijkt uw resultaten met die van collega melkveehouders.

Mastitis Tankmelk Standaard

“Voor veehouders die de uiergezondheid op koppelniveau het jaar rond willen bewaken”
Hierbij wordt 10 maal per jaar uw tankmelk op de 7 meest voorkomende mastitisverwekkers onderzocht. Elke 5 weken ontvangt u een uitslag.

Mastitis Tankmelk Basis

“Voor veehouders die  inzicht in uiergezondheid  willen op koppelniveau,  in de meest risicovolle perioden van het jaar”
Zes keer per jaar wordt uw tankmelk onderzocht op de 7 meest voorkomende mastitisverwekkers. De onderzoeken vinden alleen plaats in de meest risicovolle perioden en geven een beeld van de aanwezige verwekkers in de stalperiode (3x) en het zomerseizoen (3x). 

Mastitis Tankmelk is geschikt om op alle melkveebedrijven toe te passen. Zeker op groter wordende bedrijven kan het praktisch zijn om inzicht te hebben op koppelniveau.

De actuele tarieven vind u op het aanmeldformulier. Klik hier

De uitslagen geven u inzicht in het verloop van bestaande en nieuwe mastitisverwekkers binnen uw koppel.  Door dit te monitoren signaleert u mogelijke problemen vroegtijdig waardoor u ook tijdig actie kunt ondernemen. Elke mastitisverwekker kent zijn eigen specifieke aanpak. Met behulp van het gegeven advies dat u voor uw situatie ontvangt weet u wat voor uw bedrijf de meest effectieve maatregelen zijn. Zo kunt u effectief mastitisinfecties voorkomen. De tankmelk geeft u tevens informatie over uw bedrijfshygiëne en melktechniek.

Extra service
Deelnemers aan Mastitis Tankmelk kunnen vanaf nu ook extra service van de GD verwachten. Nieuwe deelnemers  ontvangen na de eerste uitslag een telefoontje van een van de leden van het UGA-team om samen de uitslag te bespreken. Voor alle deelnemers geldt dat het UGA-team contact opneemt zodra de uitslag afwijkend is en directe actie van belang is.

Mocht u vragen hebben, dan kunt u zelf ook altijd contact opnemen met het UGA-team via 09001770

Een uiergezondheidsspecialist van GD neemt contact met u op om uw eerste uitslag te bespreken. Hoewel het meest betrouwbaar uitspraken kunnen worden gedaan over 3 achtereenvolgende tankmelkuitslagen kan een eerste uitslag u al veel inzicht geven. Daarnaast beantwoorden we graag eventuele vragen.

De spenen dippen of sprayen na het melken is een effectieve manier om de uier te beschermen tegen ziektekiemen. Het dip- of spraymiddel desinfecteert de speenhuid, waardoor de kans dat ziektekiemen de speen binnendringen met 50% af kan nemen. Daarnaast dragen de middelen bij aan een goede conditie van de speenhuid en helpen wondjes genezen. 

Handmatig dippen resulteert in 33 % minder gebruik van het middel in vergelijking met sprayen. Dippen is nauwkeuriger met een beter resultaat indien secuur toegepast, maar wel arbeidsintensiever.
Het is belangrijk het juiste middel te kiezen. We onderscheiden contactmiddelen en barrièredipmiddelen. Een contactmiddel is vooral geschikt om besmetting met koegebonden bacteriën (vaak het geval bij verhoogd celgetal) tegen te gaan. Zijn het vooral omgevingsbacteriën (meestal geen verhoogd celgetal) die problemen veroorzaken, dan is een barrièredip het meest geschikt. Aan de hand van de uitslag van Mastitis Tankmelk is na te gaan welke (groepen) bacteriën een rol spelen. Zo kiest u de best passende strategie voor uw koeien.

Er zijn ontwikkelingen in barrièremiddelen die ook op de robotbedrijven toegepast kunnen worden. Tot voor kort was dit niet mogelijk omdat barrièredipmiddelen te stroperig waren om te sprayen.

Klik hier voor een toelichting op de uitslag

Ja, dat kan. U kunt na ieder kwartaal het abonnement beëindigen. Bij overstap van 10 naar 6x of omgekeerd vindt er geen bijbetaling of restitutie op basis van het “oude” abonnement plaats. Bij beëindiging van het abonnement wordt zoveel mogelijk de laatste datum van het kwartaal genomen zodat u alle uitslagen binnen betreffend kwartaal nog ontvangt.

Uw dierenarts ontvangt uw uitslagen van Uiergezondheid Tankmelk ook. Uw dierenarts kent tevens uw bedrijfsspecifieke situatie. Hierdoor kan hij of zij uw goed helpen bij het kiezen van de eventuele maatregelen. Samen met uw dierenarts kunt u het effect van de maatregelen met behulp van de tankmelkuitslagen evalueren.

Het uitgangspunt is dat in geen van de tankmelkuitslagen Streptococcus agalactiae mag worden aangetoond. Is deze melk overdraagbare bacterie wel aanwezig dan veroorzaakt deze vaak  grote problemen. Deze kiem komt uit geïnfecteerde kwartieren (en niet uit de omgeving) en is zeer besmettelijk. Het snel opstellen en uitvoeren van een plan van aanpak is gewenst.

Uiergezondheid Tankmelk Standaard
U ontvangt 10 keer per jaar (met een tussentijd van ongeveer 5 weken) een uitslag.

Uiergezondheid Tankmelk Basis
U ontvangt  6 keer per jaar een uitslag. Drie uitslagen in de stalperiode (met een tussentijd van ongeveer 5 weken) en drie uitslagen in de zomerperiode(met een tussentijd van ongeveer 5 weken).

De monsternamedatum is steeds ongeveer een week voorafgaand aan de datum van de uitslag.

Coliformen zijn omgevingsbacteriën die voorkomen in de directe omgeving van de koe: ligbed, strooisel, mest en drinkwater. Besmetting van de spenen met een omgevingsbacterie gebeurt in de stal. Tijdens het melken kunnen grote hoeveelheden Coliformen in de tank terecht komen. Een goede boxhygiëne en hygiëne tijdens voorkomt een verhoogd coliformengetal in de tank. Ook een minder goed functionerende reiniging van de melkinstallatie kan de oorzaak zijn van een verhoogd coliformengetal.

Klebsiella behoort ook tot de groep van de Coliformen. Deze verwekker veroorzaakt ernstige klinische mastitis en zelfs sterfte. Klebsiella kan voorkomen in zaagsel maar ook in bijvoorbeeld dikke fractie mest.  De meest effectieve manier om van Klebsiella af te komen, is door het besmette strooisel en de besmette koeien af te voeren.

Omgevingsstreptokokken komen voornamelijk voor in het beddingmateriaal van de ligplaatsen van koeien en in de mest. De bacterie vermeerdert zich voornamelijk in vochtig organisch ligplaatsmateriaal. De voorbehandeling van de spenen en het goed dippen of sprayen na het melken spelen een belangrijke rol bij het voorkomen van Omgevingsstreptokokken in tankmelk.
Streptococcus uberis en Streptococcus dysgalactiae zijn twee belangrijke mastitis verwekkende Omgevingsstreptokokken. Koeien met een  uierontsteking, veroorzaak door deze kiemen kunnen het totale aandeel aan Omgevingsstreptokokken dan ook sterk doen verhogen. Strep. dysgalactiae komt vaker in kwartieren met speenbeschadigingen.

Staphylococcus aureus is een koegebonden bacterie die voorkomt in de uier, op de huid, in het geslachtapparaat en op de slijmvliezen. De bacterie kan diep in de uier doordringen, waardoor een behandeling vaak maar beperkt succesvol is. Overdracht van deze bacterie gebeurt vooral tijdens het melken. De melkmachine speelt bij Staphylococcus aureus een belangrijke rol. Een natte meting geeft inzicht in het functioneren van het systeem. Kenmerken van Staphylococcus aureus zijn dat ze een matig tot sterkt verhoogd celgetal kunnen veroorzaken en soms acute uierontstekingen. Een deel van deze bacteriën is penicillines-ongevoelig en vaak raken kwartieren chronisch besmet.

Streptococcus agalactiae is een uiterst besmettelijke koegebonden bacterie, die melk nodig heeft om te kunnen overleven. Een besmetting van koe naar koe vindt alleen plaats tijdens het melken. Hygiëne tijdens het melken is daarom van groot belang. Kenmerkend van Streptococcus agalactiae is dat ze een sterk verhoogd celgetal veroorzaken en maar in een klein deel van de gevallen een zichtbare mastitis. De genezingskansen zijn goed.

Het Bedrijfsantibiogram Mastitis biedt deelnemers aan Uiergezondheid Tankmelk de mogelijkheid om naast inzicht in de mastitiskiemen op het bedrijf, ook inzicht te krijgen in de actuele antibioticagevoeligheid van deze kiemen. De uitslag geeft een goede indicatie van de antibioticagevoeligheid voor de komende zes maanden: per gevonden kiem ziet u of de gevoeligheid voor een bepaald antibioticum goed, matig of slecht is. Hiermee levert het Bedrijfsantibiogram waardevolle input voor het bedrijfsbehandelplan en helpt het eerder het juiste middel te kiezen bij problemen met mastitis.

De gevonden resistentiepatronen zijn op het moment van de uitslag aanwezig in uw koppel. Onderzoek heeft uitgewezen dat de antibioticagevoeligheid in de meestal gevallen gelijk blijft voor de komende zes maanden. Het is dus waarschijnlijk dat u deze patronen ook de komende maanden in de koppel kunt verwachten (‘voorspellende waarde’). U dient de uitslag van het Bedrijfsantibiogram Mastitis altijd te interpreteren bij een stabiele koppel; aankoop of bijvoorbeeld nieuwe dieren in lactatie kunnen tot andere resistentiepatronen leiden dan bij de laatste uitslag zijn gevonden. Ook bijvoorbeeld het gebruik van antibiotica in de koppel kan zorgen voor andere gevoeligheidspatronen. Naast dat de antibioticagevoeligheid kan veranderen in de tijd is ook het patroon van mastitiskiemen in de tankmelk niet constant. Om een actueel beeld te houden van de antibioticagevoeligheid op uw bedrijf is het nuttig om het Bedrijfsantibiogram Mastitis twee maal per jaar te laten uitvoeren.

Om de uitslag van het Bedrijfsantibiogram zo praktisch en bondig mogelijk te maken zijn de verschillende kiemen opgedeeld in vier groepen. Hieronder ziet u welke kiemen in welke groep vallen:

Staphylokokken: Staphylococcus aureus en Coagulase Negatieve Stafylokokken
Streptokokken: Streptococcus agalactiae, Streptococcus uberis en Streptococcus dysgalactiae
Coliformen: Escherichia coli
Klebsiella: Klebsiella

De gevonden antibioticagevoeligheid geldt voor alle gevonden kiemen die onder de hoofdgroep vallen.

De antibioticagevoeligheid voor klebsiella wordt apart weergegeven.

Actuele tarieven Uiergezondheid Tankmelk en Bedrijfsantibiogram Mastitis zijn hier te vinden.

Het advies is om de uitslag van het Bedrijfsantibiogram Mastitis altijd met uw dierenarts te bespreken. Er kan reden zijn het bedrijfsbehandelplan aan te passen. Ook individuele dieren opsporen die bijdragen aan resistentie in de koppel kan een mogelijke strategie zijn.

Eerstekeusmiddelen kunnen op basis van eigen inzicht, therapeutische resultaten en/of een antibiogram in de koppel worden toegepast. Voor het gebruik van tweedekeusmiddelen moet uw dierenarts argumenten aandragen waarom eerstekeusmiddelen niet meer van toepassing zijn in de koppel. Dat kan op basis van eerdere antibiogrammen van individuele mastitisgevallen. Het Bedrijfsantibiogram Mastitis kan behulpzaam zijn bij verandering van keuze van een antibioticum. Derdekeusmiddelen mogen alleen maar bij individuele dieren worden ingezet waarbij vóóraf een antibiogram bij dát dier heeft aangetoond dat geen van de eerste- en tweedekeusmiddelen werkzaam zijn.

Het Bedrijfsantibiogram Mastitis geeft de gevoeligheid weer van de mastitiskiem voor elk van de werkzame stoffen in uw combinatiepreparaat. Bespreek de uitslag met uw dierenarts.

Het Bedrijfsantibiogram Mastitis vertelt u welke resistenties er nu en de komende 6 maanden in de koppel voorkomen. U kunt daarmee gerichter behandelen op het moment dat er een mastitisgeval voorkomt. Het nemen van individuele melkmonsters voor bacteriologisch onderzoek en een antibiogram van mastitiskiemen blijft waardevol en in sommige gevallen ook nodig. Een antibiogram van een koe met mastitis vertelt u achteraf welke (on)gevoeligheid de betreffende mastitiskiem had: dat zal vaak één of meer van de voorspelde (on)gevoeligheden zijn.