Het belang van goede drinkwaterkwaliteit op de drinkplaats voor (melk)geiten, bokken en lammeren wordt nogal eens onderschat. Als het water op de drinkplaats niet smakelijk of schadelijk is, drinken de dieren minder dan ze nodig hebben. Door een lagere wateropname worden voedingsstoffen niet goed opgenomen en blijft de voeropname achter. Hierdoor kan de weerstand van de dieren afnemen, wat mogelijk nadelige gevolgen heeft voor de diergezondheid, groei en melkproductie.

Negen checkpunten in de drinkwatervoorziening

Soms is het een puzzel; de kwaliteit van het water op de drinkplek is afhankelijk van vele factoren. Is het water goed of kan het beter? Waar moet ik aan denken of naar kijken? Om u te helpen, hebben we de negen belangrijkste checkpunten in de drinkwatervoorziening op een rij gezet.

Checkpunt 1: Wat is de kwaliteit van de herkomst van het water?

Een belangrijke stap om te zorgen voor goed water op uw bedrijf is te zorgen dat u de herkomst en de kwaliteit van uw veedrinkwater kent. Immers als de kwaliteit van het water bij de herkomst al afwijkend is, dan zal het op de drinkplek zeker niet van goede kwaliteit zijn.

Er zijn grofweg drie bronnen:

• leidingwater
• eigen bronwater
• en oppervlaktewater.

Waar u het beste voor kunt kiezen hangt af van verschillende factoren. En misschien maakt u gebruik van verschillende bronnen in de stal, in de weide of in verschillende stallen. Het is van belang om u bewust te zijn waar het water vandaan komt en welke kwaliteit daarbij hoort. Als daar een aanleiding voor is kunt u het water van de bron laten onderzoeken.

Checkpunt 2: Werkt de waterbehandelingsinstallatie naar behoren?

Bronwater en oppervlaktewater moeten vaak worden gezuiverd om het geschikt te maken als veedrinkwater. Dit kan met verschillende systemen. Laat u goed voorlichten welk filtersysteem of waterbehandelingsinstallatie in uw situatie het meest passend is.

Krijgt u een nieuwe bron of waterbehandelingsinstallatie? Kies dan voor een chemisch wateronderzoek. Heeft u de installatie al geruime tijd in gebruik neem dan een watermonster om te controleren of de installatie naar behoren functioneert en vraag daarnaast de Drinkbakcheck aan.

 

Checkpunt 3: Voldoet het water om de melkwinningsapparatuur te reinigen of melk te koelen aan de normen die de Europese verordening voor hygiëne van levensmiddelen en diervoeders hieraan stelt?

Gebruikt u bronwater om de melkwinningsapparatuur te reinigen of de melk voor te koelen, dan hoort dit water te voldoen aan normen vastgesteld door Keten Kwaliteit Melk. Bronwater wordt ten minste één keer per 12 maanden onderzocht door een erkend monsternemer. 

Checkpunt 4: Worden er middelen aan het water ten behoeve van diergezondheid of om het drinkwatersysteem te reinigen? 

Bij een afwijkende wateruitslag op de drinkplek is het raadzaam om de binnenkant van de waterleidingen te controleren. Draai een koppeling van het leidingsysteem in de stal los en controleer de binnenkant. Voelt en ziet u vervuiling? Neem dan een watermonster bij de waterinlaat van de drinkbak en bepaal op basis van de uitslag welk type reiniging het best past. Laat de leidingen door een professioneel bedrijf reinigen of ontsmetten.

Wees voorzichtig met het gebruik van reinigings- of ontsmettingsmiddelen bij (melk)geiten. Ontsmettingsmiddelen in drinkwater doden niet alleen de bacteriën in water, maar ook in de pens. Dit kan voor pensproblemen zorgen.

 

Checkpunt 5: Wat is de kwaliteit van het water in het buffervat?

Een buffervat of breektank wordt gebruikt om water op te slaan, zodat de beschikbaarheid van water ook tijdens piekbehoefte geborgd blijft. Houd er rekening mee dat de bacteriologische kwaliteit van het water in een buffervat sterk kan variëren door wisselende weersomstandigheden. Als het water stil staat en opwarmt, kunnen kiemen zich vermeerderen waardoor er verontreiniging (biofilm) ontstaat in het voorraadvat. Zeker in de zomerperiode kunnen de hoge temperaturen de bacteriologische groei in het buffervat sterk bevorderen.

Bij een afwijkende uitslag op de drinkplek kunt u een watermonster uit het buffervat nemen en vraagt u bacteriologisch onderzoek of de Drinkbakcheck aan.

 

Checkpunt 6: Hoe is het waterleidingsysteem aangelegd? 

Waterleidingen blijken vaker dan verwacht vervuild door een biofilm; een aanslag van ijzer, mangaan of calcium/magnesium in combinatie met organisch materiaal. Kiemen kunnen hierin overleven en vermeerderen. De kwaliteit en de aanleg van de leidingen zijn van grote invloed op het eventuele ontstaan van biofilm en daarmee de kwaliteit van het water op de drinkplek.

Om een indruk te krijgen van de mate en het type vervuiling neemt u een watermonster bij de waterinlaat van de drinkbak of ergens achter in de stal. Is dit water van dezelfde kwaliteit als bij de binnenkomst (leidingwater) of net nádat het gefilterd is (bronwater), of is de wateruitslag afwijkend en is reiniging van het systeem noodzakelijk? U meet het via de Drinkbakcheck. 

Checkpunt 7: Is het water op de drinkplek schoon, helder en geurloos? 

Zou u een glas water uit de drinkbak drinken? Water dat bij de herkomst goed is, kan toch van onvoldoende kwaliteit zijn op de drinkplek. Als u zichtbare, snel terugkomende vervuiling in de drinkbakken ziet of het water niet geurloos is, is de eerste stap het schoonmaken van de waterbakken.

Laat het veedrinkwater regelmatig onderzoeken op de belangrijkste plek voor de (melk)geit, de drinkplek. Is de kwaliteit daar afwijkend? Neem dan een watermonster en beoordeel de 9 checkpunten in de drinkwatervoorziening om de oorzaak te achterhalen.

Checkpunt 8: Zijn er gezondheidsproblemen of geitsignalen die kunnen wijzen op problemen met de drinkwatervoorziening?

Bij (vage) gezondheidsproblemen wordt er vaak niet als eerste aan de water gedacht. Als het water op de drinkplaats onvoldoende beschikbaar, niet smakelijk of schadelijk is, drinken (melk)geiten veel minder dan ze nodig hebben. Wat uiteindelijk mogelijk nadelige gevolgen heeft voor de diergezondheid en de productie. Drinken uw dieren minder dan verwacht of ziet u verdringing bij de waterbakken? Dit zijn geitsignalen die kunnen wijzen op problemen met het drinkwater. Laat bij (vage) gezondheidsproblemen of geitsignalen het drinkwater onderzoeken om te beoordelen of waterkwaliteit een rol speelt bij de problemen.