Pakketten varken klinisch-chemisch onderzoek

Bij GD krijgen we regelmatig vragen over welke klinisch chemische bloedonderzoeken zinvol zijn bij bepaalde problemen op een varkensbedrijf. Klinisch chemisch onderzoek kan ingezet worden om vermoedens van afwijkingen te bevestigen of om te screenen bij klachten, bijvoorbeeld in relatie met metabole stoornissen. GD probeert hierbij de dierenarts en varkenshouder zo gericht mogelijk van advies te voorzien. Voor het opstellen van het meest gewenste onderzoeksprotocol is kennis van de bedrijfsspecifieke situatie onmisbaar. En deze kent u als practicus het beste. Hiernaast is een overzicht weergegeven van onderzoeken dat als mogelijke leidraad kunnen dienen.

	Omschrijving klacht	Welke testen?	Te onderzoeken diergroep	Tijdstip onderzoek
1.A	Traag werpproces/slecht opstarten melkgift/onvoldoende melkgift/slappe, weinig vitale biggen t.g.v. verstoorde energie – en eiwitmetabwolisme rond partus	Pakket Energie- en eiwitmetabolisme (Artikelnr. 10304) albumine, AST, bilirubine, calcium, creatinine, fosfor, magnesium, NEFA, ureum	zeugen	Op dag 3-4 voor werpen en dag 3-4 na werpen
1.B	Traag werpproces/slecht opstarten melkgift/onvoldoende melkgift/slappe, weinig vitale biggen t.g.v. verstoord calciummetabolisme rond partus	Pakket Calciummetabolisme 1a: OC, CTx pool 4-6(serum) (Artikelnr. 10286) Pakket Calciummetabolisme 2: Ca, P, Mg (serum) (Artikelnr. 10285)	zeugen	Op dag 3-4 voor werpen en dag 3-4 na werpen
2.A	Kreupelheid/”van de benen gaan” Botgerelateerd	Pakket Calciummetabolisme 1a: OC, CTx pool 4-6 (serum) (Artikelnr. 10286) Pakket Calciummetabolisme 1b: OC, CTx individueel (serum) (Artikelnr. 10308) Pakket Calciummetabolisme 2: Ca, P, Mg (serum) (Artikelnr. 10285)	(opfok)zeugen vleesvarkens	Bij verschijnselen
2.B	Kreupelheid/stram lopen Spiergerelateerd	Pakket Spierproblemen (Artikelnr. 10305) CPK, GSH-Px, magnesium	vleesvarkens zeugen	Bij verschijnselen
3.	Verminderde groei/hoge vc/ruw haarkleed/slecht drachtig worden	Pakket Tekorten in voeding (Arikelnr. 10306) albumine, AST, bilirubine, calcium, creatinine, fosfor, GSH-Px, magnesium, NEFA, totaal eiwit, ureum	vleesvarkens (v.a. 16 weken) zeugen	Bij verschijnselen
4.	Slijters/vermageren	Pakket Electroforese (Artikelnr. 10265) albumine, alfa globuline, beta globuline, gamma globuline, hemolyse index, totaal eiwit	zeugen vleesvarkens	Bij verschijnselen
5.	Onbekende, onverklaarbare verhoogde lichaamstemperatuur/bleke zeugen	Pakket Rode en witte bloedbeeld (Artikelnr. 10267) hematocriet, hemoglobine, erytrocyten, leucocyten (telling differentiatie)	zeugen	Bij beginstadium ziekte/als behandeling niet aanslaat

Specifieke infectieziekten die ook kunnen leiden tot de beschreven gezondheidsproblemen zijn in dit overzicht niet opgenomen. Om bepaalde ziekteverwekkers aan te tonen zijn andere, gerichte laboratoriumtesten nodig.

Toelichting per klacht

1.A Traag werpproces/slecht opstarten melkgift/onvoldoende melkgift/slappe, weinig vitale biggen

T.g.v. algemeen verstoorde energie- en eiwitmetabolisme rond partus.
Op dag 3-4 voor het werpen (3-5 zeugen) en op dag 3-5 na het werpen (3-5 zeugen).

1.B Traag werpproces/slecht opstarten melkgift/onvoldoende melkgift/slappe, weinig vitale biggen

T.g.v. verstoord calciummetabolisme rond partus.
Gepoold: osteocalcine en CTx (4-6 dieren).
Niet gepoold: calcium, fosfor en magnesium.
Op dag 3-4 voor het werpen en op dag 3-5 na het werpen.
Volgt na 1.A.

2.A Kreupelheid/ “van de benen gaan” (botgerelateerd)

Inzetten als er een vermoeden bestaat dat botproblemen de oorzaak van de klacht is.
Gepoold: osteocalcine en CTx (4-6 dieren). 1 dier geeft een indruk, 2 of 3 pools nodig om op bedrijfsniveau iets te kunnen zeggen.
Niet gepoold: calcium, fosfor en magnesium.
Geen dieren bemonsteren die vanwege kreupelheid niet/weinig lopen.

2.B Kreupelheid/stram lopen (spiergerelateerd)

Inzetten als er een vermoeden bestaat dat spierproblemen de oorzaak van de klacht is.
Aanvulling met vitamine E bepaling is zinvol bij vermoeden van te laag vitamine E gehalte in voer of bij te veel oxidatie gevoelige voerbestanddelen.

3. Verminderde groei/hoge vc/ruw haarkleed/slecht drachtig worden

Inzetten als er een vermoeden is dat de voorziening van mineralen, spoorelementen, energie en eiwit uit het voer onvoldoende is.

Inzetten als er een vermoeden is dat het voer en/of nutriënten onvoldoende benut worden (metabole capaciteit).
5-6 dieren onderzoeken.
Aanvulling met vitamine E bepaling is zinvol bij vermoeden van te laag vitamine E gehalte in voer of bij te veel oxidatie gevoelige voerbestanddelen.

4. Slijters/vermageren

Indien er meerdere slijters aanwezig zijn en dieren snel vermageren (geen koorts).

5. Onbekende, onverklaarbare verhoogde lichaamstemperatuur/bleke zeugen

Inzetten bij aanhoudende koorts, als antibiotica niet aanslaan en als infecties zijn uitgesloten.

Opmerkingen

In het algemeen wordt geadviseerd 4-6 dieren per groep (pool) te onderzoeken.
Vitamine E kan gepoold worden onderzocht. Advies is om een pool van 4-6 dieren te nemen.
NEFA niet bepalen vanaf 1 dag voor tot 1 dag na afbiggen (i.v.m. verminderde voeropname van de zeug).
Alle bloedonderzoeken kunnen uitgevoerd worden in serumbuis, behalve GSH-Px (heparine) en het Pakket Rode en witte bloedbeeld.
Voor osteocalcine en CTx geldt dat de bloed - monsters binnen 1 dag binnen moeten zijn.
De andere bepalingen binnen 2 dagen.

Terug naar klinische chemie

Zoomfunctie