Enzymen zijn biologische katalysatoren en verzorgen de stofwisselingsprocessen in het lichaam. Normaliter komen ze in lage concentraties in het bloed voor. Enkele enzymen komen vrij specifiek voor in bepaalde organen of spieren. Bij afwijkingen aan die organen, bij lekkage van cellen of zelfs celverval komen deze enzymen vaak massaal vrij. Bepaling van de concentratie van deze enzymen wordt dan gebruikt voor de diagnostiek om afwijkingen aan die organen op te sporen.

ALP (Alkalische Phosphatase)

Functie: Komt voor in de cellen van lever, bot, spier en darm, is daardoor helaas niet erg specifiek. Wordt vooral gebruikt bij de diagnose van botproblemen. Bij dit enzym wordt een duidelijk leeftijdseffect gezien. Door de sterke botopbouw bij groeiende dieren, worden tot een leeftijd van circa één jaar duidelijk hogere waarden gevonden. Dit komt tot uiting in de opgegeven normaalwaarden.

Oorzaken van afwijkende waarden : Te hoge waarden duiden op botproblemen zoals demineralisatie of bottumoren, leverproblemen, spierproblemen, maar ook darmproblemen. Bij botproblemen kan ALP worden gebruikt als parameter. Heeft een dier ook diarree, dan kan deze parameter een verkeerde interpretatie van de uitslag geven.

Klinische verschijnselen: Verhoogd: bot- en pootproblemen, zoals beenzwakte, op de kont zitten, fracturen.

AST (Aspartaat aminotransferase)

Functie: AST komt vooral voor in de levercellen. Te hoge waarden zijn vrij specifiek voor een leverprobleem. Leververvetting kan bij zeugen zorgen voor hogere AST.

Oorzaken afwijkende waarden: AST komt vrij bij ernstige leverschade of bij een energietekort. Waarden tussen 35 en 50 U/L duiden op een (fysiologisch) hoge leverbelasting. Waarden boven 50 U/L duiden op een pathologische leverafwijking.

Klinische verschijnselen: Vage klachten, algemeen slecht functioneren. Mogelijk verhoogd bij zeugen met PHS. 

Gamma-GT (gamma-Glutamyl Transpeptidase)

Functie: Gamma-GT komt voor in de galgangen van de lever. Het is vrij leverspecifiek.

Oorzaken afwijkende waarden: Te hoge waarden duiden op een chronische leveraandoening en galziekten door onder andere vergiftiging of ontsteking.

Klinische verschijnselen: Verhoogd: lever- en gal problemen, vage klachten, algemeen slecht functioneren, icterus.

Bili totaal (Bilirubine totaal)

Functie: Afbraakproduct van rode bloedcellen, wordt via de gal en mest uitgescheiden. Vormt de galkleurstof. Is redelijk specifiek voor lever en galproblemen. Bij verhoogde waarden kan nadere analyse worden uitgevoerd naar directe en indirecte bilirubine. Indirecte bilirubine ontstaat als de levercapaciteit voor de omzetting naar directe bilirubine wordt overschreden door een verhoogde bloedafbraak of leverproblemen. Verhoogd direct bilirubine ontstaat door problemen met de galafvoer.

Oorzaken afwijkende waarden: Waarden tussen 8 en 15 µmol/L duiden op een (fysiologisch) hoge leverbelasting, zoals rond de partus kan optreden, of verhoogde bloedafbraak. Waarden boven 15 µmol/L duiden op een pathologische lever- of galafwijking. Spoelwormen kunnen een galgangafsluiting veroorzaken.

Klinische verschijnselen: Vage klachten, algemeen slecht functioneren, icterus onder andere door spoelwormen.

CPK (Creatinine Phospho-Kinase)

Functie: CPK is een spierenzym.

Oorzaken afwijkende waarden: Verhoogde waarden worden gevonden na bijvoorbeeld transport, opjagen, maar ook na de partus. Hoe hoog de waarden zijn bij zeugen die net hebben afgebigd is niet goed bekend.

Klinische verschijnselen: Slapte, spierafwijkingen, op de kont zitten. Waarden boven 2000 U/L worden pas als afwijkend beschouwd. 

Terug naar klinische chemie