De optimale omgevingstemperatuur voor melkvee ligt tussen -5 °C en 18 °C. Bij een temperatuur van 20 °C en een luchtvochtigheid van 60 tot 80 % heeft een koe al last van de warmte. Een koe kan temperaturen tot 30 °C zonder problemen verdragen maar gebruikt dan wel extra energie om zich zelf te koelen. Onderstaand figuur toont tot welk stressniveau de verschillende combinaties van temperatuur en luchtvochtigheid kunnen leiden. 

In het Draaiboek Hittestress leest u wat u kunt doen als het warm is, maar ook wat u nog kunt regelen vóór het warm wordt. Download het Draaiboek Hittestress

Siëstabeweiding

In de zomer is het binnen meestal beter toeven dan buiten, dat vinden de koeien ook. Daarom is het goed om een ‘siëstabeweiding’ te overwegen: door de koeien naar binnen te halen op het heetste deel van de dag voorkom je de grootste problemen met hittestress. Is het de hele dag extreem warm, dan is een schema van ’s nachts weiden en overdag binnen een optie.

Actief koelen

Bij hitte is het verstandig de koeien actief te koelen. Dat kan door lucht op de dieren te blazen in de ligboxen, bij het voerhek, en denk ook aan de wachtruimte en droge koeien. Koeien extra koelen met water in combinatie met mechanische ventilatie is bij hoge temperaturen ( > 30 graden ) een methode die ook kan worden toegepast. Denk er wel aan de uier droog te houden, vanwege de hygiëne.

Onweer

Dreigt er onweer, dan is het verstandig de koeien naar binnen te halen. Koeien gaan onder een boom staan, of lopen bij onweer mee met de wind, totdat ze bij de draad staan. Inslag in de boom of draad heeft dan fatale gevolgen. Wacht zeker niet met binnenhalen tot het onweer is losgebarsten, want dat levert gevaar op voor uzelf.

Vers water

Net als mensen moeten koeien bij extreem warm weer veel en schoon water kunnen drinken. Op dergelijke dagen kan de waterbehoefte met wel 50 procent toenemen. Zorg ervoor dat het water niet te koud is, de dieren dienen voldoende te kunnen drinken in relatief korte tijd. Water van 20C° is beter dan gekoeld water.

Vergeet ook de jongste kalveren niet. Geef ze tussen de melk door extra water. Kalveren hebben veel baat bij extra water, maar meng het water niet door de melk: dat veroorzaakt stremmingsproblemen en dus diarree. Voor de melkkoeien en het jongvee geldt dat een toevoersnelheid van minimaal 15 liter per minuut nodig is, aangezien ze in korte tijd veel water moeten kunnen opnemen.  Meer over drinkwater bij hitte 

Vaker voeren

Denk er bij het voeren aan dat minimaal tweemaal daags voeren van vers gemengd voer bij warm weer beter is. Door de hitte wordt het voer snel minder fris en eten de koeien minder. Om die reden is het ook beter niet tijdens de heetste periode van de dag te voeren. Daarnaast kan aanvullend ventileren over de voergang helpen om het voer fris te houden. Mechanisch ventileren is sowieso aan te raden voor de verkoeling van de koeien.

Pensverzuring

Koeien vreten met warm weer minder ruwvoer. Als ze daarnaast vaker blijven staan om te koelen en minder herkauwen, omdat ze sneller ademen door de hitte, kan pensverzuring optreden. Om dit te voorkomen kan in overleg met de voerleverancier alvast een buffer worden bijgevoerd om de zuurgraad in de pens op peil te houden. 

Kreupelheid

Koeien liggen bij warm weer minder om beter te kunnen koelen en lopen vaker naar de waterbak. Hierdoor is de kans op het ontstaan van kreupelheid, door zoolbloedingen en wittelijndefecten, groter. Optimaal ligcomfort en ruime boxmaten hebben een positief effect op het liggedrag van de koeien.

Boxhygiëne

Niet alleen de koe zelf, maar de stal verdient extra aandacht tijdens het warme weer. Door de hitte groeien de bacteriën in het ligboxstrooisel exponentieel, waardoor het risico op Klebsiella-mastitis verhoogd is. Hoewel het door de warmte niet erg aantrekkelijk is om uzelf in het zweet te werken, is het toch verstandig meer aandacht te besteden aan de boxhygiëne. Vul ze vaker aan en maak ze een extra keer schoon. Zelfs als de koeien buiten lopen: ze hoeven maar één keer te gaan liggen na het melken om een infectie op te lopen.

Omgeving

Tijdens hitte is een koele en hygiënische omgeving onontbeerlijk. Door de daken met water nat te spuiten is de stal wat te verkoelen, en het blinderen van de ramen en lichtplaten kan ook helpen de warmte buiten te houden. Ventilatie is bij warm weer onmisbaar, dus optimaliseer de natuurlijke en mechanische ventilatie en verwijder eventuele obstakels die natuurlijke ventilatie verhinderen. Voorkom directe zoninval in de stal en laat het licht zoveel mogelijk via de zijgevels binnenkomen. Voor de hygiëne is het daarnaast van belang de vliegenbestrijding te intensiveren. Zorg indien mogelijk voor schaduwplekken in het weiland.

In de video hieronder vertelt GD-dierenarts Christian Scherpenzeel wat u kunt doen om hittestress bij koeien te voorkomen.

 

 

Hittestress bij kalveren: extra goed opletten bij iglo’s

Wist je dat kalveren op warme dagen ook hittestress kunnen ervaren? Boven de 24 graden Celsius beginnen zij last te krijgen van de warmte en dit wordt ernstiger bij een hogere luchtvochtigheid. 

Het is niet eenvoudig om hittestress bij kalveren te herkennen. De dieren zijn wat sloom, maar verder is vaak alleen een verhoogde ademhaling zichtbaar. Ouder jongvee kan gaan zweten om de warmte kwijt te raken. 

Wat je aan de buitenkant niet meteen kunt zien is dat de lichaamstemperatuur ook langzaam oploopt. Hittestress kan net als bij melkgevende koeien ook bij kalveren leiden tot verminderde voeropname, terwijl de vochtbehoefte wel toeneemt. Daar ligt bij kalveren een belangrijke uitdaging! Het gevaar bij hittestress is dat een kalf minder eetlust heeft en dus de melk laat staan. Dit heeft als gevolg een teruglopende groei maar ook een afname in de weerbaarheid en daardoor meer kans op ziekte. 

Tips om hittestress te voorkomen 

• Zorg bij een temperatuur boven de 24 graden dat de kalveren koel gehuisvest zijn. Let op: in iglo’s kan de temperatuur flink oplopen! Door de iglo in de schaduw te zetten of nat te houden loopt de temperatuur minder snel op. Door bijvoorbeeld een steen onder de achterkant te leggen stimuleer je de luchtstroom in de iglo, wat ook verkoelend werkt. Houd verder ruimte tussen de eenlingboxen zodat er voldoende lucht langs de boxen kan.
• Als de kalveren de melk niet opdrinken, gooi het restant dan weg in verband met bederf.
• Zorg dat er altijd voldoende schoon en vers drinkwater is, ook bij de nuchtere kalveren.
• Zorg dat handelingen en ingrepen niet op het heetste moment van de dag worden uitgevoerd of stel het uit als dat mogelijk is.
• Oudere kalveren kunnen geschoren worden.