Haemophilus parasuis (Hps) behoort wereldwijd tot de meest voorkomende infectieuze kiemen in de varkenshouderij. Bij biggen kan Hps fibrineuze polyserositis (pericarditis, pleuritis en peritonitis), polyarthritis, meningitis en/of respiratoire aandoeningen veroorzaken. Deze bacterie is de veroorzaker van de ziekte van Glässer.
Direct naar:
Vooral op bedrijven met een hoge gezondheidsstatus (SPF-bedrijven) wordt de kiem, naast Actinobacillus suis en Streptococcus suis, als één van de belangrijkste pathogenen beschouwd. Ook op conventionele bedrijven kunnen ernstige problemen door Hps optreden, vooral als infectie optreedt nadat de maternale immuniteit is afgenomen.
Hps is een pleomorf, gramnegatieve bacterie. Van de bacterie zijn 15 serotypen bekend, met daarnaast nog vele niet-typeerbare isolaten. Hps serotypen 6 en 7 worden met de huidige kennis van zaken als niet of minder pathogeen beschouwd. De overige geïsoleerde serotypen worden daarentegen als (hoog)pathogeen gezien, vooral typen 4, 5 en 13 zijn voor Nederland van belang. Hps kent nog vele vragen. Zo is nog niet bekend welke virulentiefactoren een belangrijke rol spelen en of deze bij alle serotypen voorkomen.
Uit de onderstaande tabel blijkt dat in Nederland meerdere Hps typen voorkomen.
Klinische verschijnselen zijn koorts, apathie, dyspneu, kreupelheid als gevolg van gewrichtsontsteking en nerveuze aandoeningen. Peracute sterfte tot 10 procent van de geïnfecteerde biggen is mogelijk. Bij biggen met een acute Hps infectie is voor de pijnlijkheid bij oppakken erg typisch, vanwege de optredende arthritis en poly-arthritis.
- Klinische verschijnselen.
- Sectie (zo vers mogelijk).
- Bacteriekweek: Haemophilus parasuis vereist specifieke groeifactoren, waardoor de kiem gemakkelijk wordt gemist bij gebruik van standaard media voor bacteriologisch onderzoek. GD kan de bacteriekweek voor u uitvoeren.
- GD beschikt over een Hps ELISA. Deze test toont afweerstoffen aan tegen type 5.
- GD beschikt nu over 2 verschillende PCR’s voor Hps: een algemene en een typespecifieke, gericht op pathogene typen (1, 2, 4, 5, en 13)
- Met de algemene PCR kan Hps direct aangetoond worden in kweekcultures, organen, swabs, longspoelsel, borst- en buikvocht
- Met de typespecifieke PCR, gebaseerd op vtaA, kunnen virulente Haemophilus parasuis isolaten na bacteriekweek getypeerd worden.
De meeste infecties treden op gedurende de eerste vier maanden na de geboorte, vooral na het spenen (op vijf tot twaalf weken leeftijd). De ernst van de ziekte hangt af van de aanwezigheid van bepaalde serotypen, van diverse stressfactoren (transport, verhokken, spenen, slechte klimaatbeheersing en hygiene, overbezetting, mengen van groepen varkens) en het gelijktijdig aanwezig zijn van andere pathogenen.
Hps komt op nagenoeg alle varkensbedrijven voor.
Mogelijk vormt Hps een predisponerende factor voor andere longpathogenen. Gesuggereerd wordt dat bepaalde Hps-typen primaire veroorzakers van fibrineuze bronchopneumonie zijn. Daarnaast wordt de kiem veelvuldig aangetroffen in het verloop van een Mycoplasma hyopneumoniae-, PRRS-, Influenza- of PRCV-infectie.
Terug naar het begin van dit artikel
De resultaten van een behandeling zijn vaak teleurstellend. Voor goede resultaten dient men vroegtijdig met de behandeling te starten. Biggen dienen parenteraal met hoge doses antibiotica te worden behandeld. In te zetten middelen: op geleide van nadere diagnostiek en antibiogram: zie de genoemde middelen in het meest recente Formularium Varken van de KNMvD.
De GD kan u ondersteunen in het verkrijgen van de juiste diagnose door het uitvoeren van pathologisch onderzoek, en kweek van de bacterie, waarbij ook typering door middel van PCR mogelijk is. De GD kan door onafhankelijk advies over uw bedrijfsmanagement ondersteuning bieden bij de preventie van problemen door Hps.
Terug naar het begin van dit artikel
Vooral het optimaliseren van het management moet bijdragen aan het beheersen van infecties door Hps. Vooral biestvoorziening van de biggen, all-in all-out, reiniging en desinfectie zijn belangrijk. Daarnaast is een goede huisvesting, goede klimaatbeheersing, het voorkomen van overbezetting van belang. Op probleembedrijven kan vaccinatie helpen om uitbraken van de ziekte van Glässer te voorkomen. Zowel zeugen als biggen kunnen worden gevaccineerd, afhankelijk van de leeftijd waarop de problemen zich voordoen. Uit de literatuur blijkt dat bij vaccinatie van zeugen de biggen minder last hebben van polyserositis, arthritis en longontsteking gedurende de zoogperiode. Vaccinatie van bigen voorkomt deze verschijnselen op oudere leeftijd grotendeels.
Hps is een bedrijfsgebonden aandoening, er zijn geen wettelijke bestrijdingsmaatregelen voor deze ziekte.
Terug naar het begin van dit artikel